Türkiye’de doğurganlık oranları ve nüfus yapısındaki değişim, uzmanları endişelendiriyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye nüfusu 31 Aralık 2024 itibarıyla 85 milyon 664 bin 944 kişi oldu. Ancak doğurganlık oranlarındaki düşüş ve yaşlı nüfusun artışı, ülkenin ekonomik ve sosyal yapısı açısından risk oluşturuyor.
Nüfus Dağılımında Önemli Değişiklikler
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçlarına göre, Türkiye’de ikamet eden yabancı nüfus bir önceki yıla göre 89 bin 996 kişi azalarak 1 milyon 480 bin 547 kişi olarak kaydedildi. Çalışma çağı olarak tanımlanan 15-64 yaş grubundaki nüfusun oranı, 2007 yılında yüzde 66,5 iken 2024 yılında yüzde 68,4’e yükseldi.
Türkiye, nüfus büyüklüğü açısından 194 ülke arasında 18. sırada yer alıyor ve dünya toplam nüfusunun yaklaşık yüzde 1’ini oluşturuyor. Birleşmiş Milletler verilerine göre, 2024’te en kalabalık ülkeler Hindistan, Çin ve ABD olurken, bu üç ülke dünya nüfusunun yüzde 39,4’ünü oluşturuyor.
Çocuk ve Genç Nüfus Oranları Düştü
Türkiye’de çocuk nüfus oranı, dünya ortalamasının altında kaldı. 2024 yılı itibarıyla dünya çocuk nüfus oranı yüzde 29,6 iken, Türkiye’de çocuk nüfus oranı yüzde 25,5 olarak ölçüldü. Benzer şekilde, genç nüfus oranı da dünya ortalamasının altında: Dünya ortalaması yüzde 15,6 iken Türkiye’nin genç nüfus oranı yüzde 14,9 olarak kaydedildi.
0-14 yaş grubundaki nüfusun oranı ise yüzde 26,4’ten yüzde 20,9’a gerilerken, 65 yaş ve üzeri nüfusun oranı yüzde 7,1’den yüzde 10,6’ya yükseldi. Türkiye nüfusunun cinsiyet dağılımına bakıldığında, yüzde 48,3 erkek, yüzde 51,7 kadın olarak tespit edildi.
Nüfus Azalması 40 İlde Görüldü
2023 yılında bir önceki yıla göre 10 ilin nüfusunda azalma görülürken, 2024 yılında 40 ilin nüfusu azaldı. Bu gelişme, ülke genelinde doğurganlık oranlarındaki düşüşün ve iç göç hareketlerinin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Yaşlı Nüfus ve Ortanca Yaş Artıyor
Doğurganlık ve ölümlülük hızlarındaki azalmaya bağlı olarak Türkiye’de yaşlı nüfus artıyor. Nüfus piramitleri, nüfusun yaş ve cinsiyet yapısında meydana gelen değişimi açık şekilde gösteriyor. 2007 ve 2024 yılı nüfus piramitleri karşılaştırıldığında, yaşlı nüfusun yükseldiği ve ortanca yaşın arttığı görülüyor.
2023 yılında ortanca yaş 34 iken, 2024’te 34,4 olarak kaydedildi. Erkeklerde ortanca yaş 33,2’den 33,7’ye, kadınlarda ise 34,7’den 35,2’ye yükseldi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan Uyarı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan dönüşü uçakta yaptığı açıklamada, Türkiye’nin nüfus artış hızındaki düşüşe dikkat çekti. Erdoğan, şunları söyledi:
“Nüfus artış hızında şu anda maalesef 1,7’deyiz. Bu bir intihardır. Bunu çözmemiz lazım. Türkiye’nin nüfus artış hızının böyle bir konuma gelmesi hazmedilemez. Boşuna en az 3 çocuk demiyoruz. Niye en az 4 çocuk olmasın, 5 olmasın? Bunu hızlandıralım ve ülkemiz inşallah nüfus artış hızının yükselmesiyle geleceğe çok daha güçlü bir şekilde ilerleyecektir.”
Ekonomik ve Sosyal Riskler
Uzmanlar, Türkiye’de doğurganlık oranlarındaki düşüş ve yaşlı nüfusun artmasının, uzun vadede iş gücü açığı, sosyal güvenlik sisteminde yük artışı ve ekonomik büyümede yavaşlama gibi riskler doğurabileceği konusunda uyarıyor.
Türkiye’nin nüfus yapısındaki bu değişim, hem demografik hem de sosyal politika açısından kapsamlı önlemler alınmasını zorunlu kılıyor. Hükümetin teşvik politikaları, aile destekleri ve genç nüfusun artırılmasına yönelik projeler, bu risklerin önüne geçmek için kritik önem taşıyor.
