Maymun çiçeği virüsü nasıl bulaşır sorusu ile birlikte belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilgiler de araştırılıyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre, ilk olarak Orta ve Batı Afrika’daki tropik ormanlarında görülen Maymun çiçeği virüsü ile ilgili son dakika açıklaması Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü tarafından yapıldı. Vatandaşların merakla beklediği açıklamayı yapan müdürlük hastalığın Türkiye’de olup olmadığını açıkladı. Peki, Maymun çiçeği virüsü nedir? belirtileri neler? Maymun çiçeği virüsü Türkiye’de var mı? İşte resmi açıklama ve merak edilenler
Maymun Çiçeği Virüsü ile ilgili son dakika açıklaması yapan Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, ‘Ülkemizde bugüne kadar ‘Maymun Çiçeği’ vakası görülmemiştir.’ dedi. Maymun çiçeği virüsü, Avrupa’da 1980 yılında resmen ortadan kaldırılan çiçek hastalığı ile aynı soydan gelen bir rahatsızlıktır. Maymun çiçeği hastalığı belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, kas ağrıları da bulunuyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ TÜRKİYE’DA VAR MI?
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, “Ülkemizde bugüne kadar ‘maymun çiçeği’ vakası görülmemiştir.” açıklamasında bulundu.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Maymun çiçeği virüsü, Avrupa’da 1980 yılında resmen ortadan kaldırılan çiçek hastalığı ile aynı soydan gelen bir rahatsızlık. Belirtileri, çiçek hastalığıyla benzerlik taşıyor. Maymun çiçeği virüsüne yakalananlarda da, çiçek hastalığında olduğu gibi, ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, titreme ve kızarıklık, ciltte kabarıklar gibi şikayetler oluşuyor. Ancak uzmanlara göre, maymun çiçeği virüsü, yakalananların yüzde 30’unu öldüren çiçek hastalığından çok daha az tehlikeli. Maymun çiçeği virüsüne yakalananlarda rahatsızlıklar birkaç hafta içinde kendiliğinden geçiyor.
Şimdiye dek Afrika’daki birçok maymun çiçeği salgınını takip eden bilim insanları ise dünyadaki yeni salgına şaşırdıklarını söylüyorlar. Amerikan AP haber ajansına konuşan virolog Oyewale Tomori, “Her uyandığımda yeni bir ülkede vaka tespit edildiğini görüyorum. Gerçekten şaşkınım” ifadelerini kullandı. Geçmişte Nijerya Bilim Akademisi’nin de başkanlığını yapan ve DSÖ’de danışma kurullarında görev alan Tomori, “Bu Batı Afrika’da alışık olduğumuz türden bir salgın değil. Belki de Batı’da yeni bir şeyler oluyordur” dedi.
Tarihte ilk kez 1958’de maymunlarda tespit edilen virüs, insanlar arasında ilk defa 1970’te Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kayıtlara geçti. Afrika dışında ilk olarak 2003’te ABD’de görüldü. Daha sonra 2018’de İngiltere ve İsrail, 2019’da Singapur ve 2021’de ABD’de, Afrika’ya seyahat eden bazı kişilerde maymun çiçeği virüsüne rastlandı. Şimdiye kadar en çok Afrika’da etkili olan virüs, 2017’de Nijerya’da büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3.3’ü hayatını kaybetti. DSÖ’nün verilerine göre, Nijerya’da yıllık 3 bin maymun çiçeği vakası görülürken, bunların büyük bir bölümü enfekte sıçanlar ve sincaplarla yakın temas kurulan kırsal bölgelerde tespit edildi.
Endemik bir virüsün neden olduğu nadir hastalıklardan biri olarak bilinen maymun çiçeği, Kongo ve Batı Afrika türü olmak üzere ikiye ayrılıyor. Virüsün Kongo türünün yüzde 10’a kadar ölüm riski bulunurken Batı Afrika türünün ise her 2 vakadan birinde yüzde 1 ölüm oranına sahip olduğu biliniyor. Son salgında ise şimdiye kadar ölüm vakası kaydedilmiş değil.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞININ TEDAVİSİ NEDİR?
Yüksek ateş, terleme, sırt ve kas ağrısı, halsizlik gibi semptomlara ek olarak yüzde ve genital bölgede kabarcıklar ve döküntüler görülebiliyor. Enfekte olduktan 6 ile 13 gün içinde ortaya çıkan belirtiler, 2 ila 4 haftaya kadar sürebiliyor. Ağır vakaların büyük bir kısmı ise çocuklarda görülüyor. Genelde enfekte olan kişilerde hafif semptomlar görülürken, bağışıklığı düşük kişiler virüsten daha fazla etkileniyor.
Maymun çiçeği vakalarının başka ülkelere yayılarak küresel salgına dönüşme ihtimali tartışılırken, virüsün ölüm riskine karşı doğrudan etkili bir aşı bulunmuyor. DSÖ verileri de çiçek hastalığına karşı kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsüne karşı yüzde 85’e kadar etkili olduğunu gösteriyor. Bunun dışında tedavi için antiviral ilaçlar ve tedaviler de etkili oluyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR?
Hastalık, maymun çiçeği ile enfekte olan bir kişiyle yakın temas halinde bulaşıyor. Bulaşma enfekte hayvanın kanı, vücut sıvıları ya da döküntülerine doğrudan temas sonucuna oluşur. İkincil iletim, kontamine nesneler ile, hasta bir kişinin deri lezyonları ile veya enfekte solunum yolu salgıları ile yakın temas sonucu insandan insana bulaşır.
Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini Yemek olası bir risk faktörüdür. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabilir.
İngiliz sağlık yetkilileri, virüsün cinsel yolla bulaşıp bulaşmadığını da araştırıyor. Virüsün vücut sıvıları, yakın tensel temas ve damlacık yoluyla bulaştığı tahmin edilirken, vakaların büyük çoğunluğunun eşcinsel genç erkekler olması dikkat çekiyor. Avrupa Salgın Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezi de salgının cinsel yolla bulaştığına dikkat çekerek, normal temaslarda yayılma ihtimalinin düşük olduğunu duyurdu.
