Koronanın hayat boyu sürecek zararı ortaya çıktı! Beyne büyük darbe vuruyor
Nature dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, COVID-19’un uzun süreli etkilerinden bir yenisini daha ortaya koydu. Araştırma, hastalığı hafif geçirenlerin bile beynindeki gri maddenin önemli derecede azaldığını gösterdi.
Koronavirüs, günümüzde tüm dünyada her gün yüz binlerce kişiye bulaşmaya devam etse de virüsün yeni mutasyonları, önceki mutasyonlara göre şiddetli hastalığa yol açmıyor. Fakat virüs, bilim dünyası için halen gizemlerle dolu olmaya devam ediyor. Bu gizemin bir kısmı da koronavirüsten kaynaklanan COVID-19 hastalığının uzun süreli etkileri.
Bugüne kadar yapılan bazı araştırmalar, COVID-19’un uzun dönemde beyinde küçülmeye dahi yol açabileceğini göstermişti. Nature dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaysa ortaya daha ciddi ve ürkütücü bir sonuç koydu. Araştırma, beyindeki gri madde miktarında önemli derecede azalma yaşandığını gösterdi.
BEYİN KÜÇÜLÜYOR!
Yaşları 51-81 arasında değişen 785 UK Biobank katılımcısı üzerinde gerçekleştiren çalışmada COVID-19 geçiren 401 kişi ve 385 kontrol incelendi. Bu kişilerin enfeksiyon öncesi ve enfeksiyondan sonraki beyin görüntülemelerine bakıldı. Görüntüler, beyindeki gri madde miktarının belirgin bir şekilde azaldığını gösterdi.
“HAFİF GEÇİRDİM” DİYE SEVİNMEYİN!
Gri madde miktarının azalmasının yanı sıra COVID-19’un beyinde koku ile ilişkili olan primer olfaktör kortekste doku hasarına yol açtığını gösteren değişiklikler gözlemlendi. Bununla birlikte araştırma, beyinde belirgin şekilde küçülme yaşandığını da yeniden kanıtladı. Bunu ötesinde araştırmada incelenen hastalar, çoğunlukla COVID-19’u ağır geçiren hastalar da değildi.
Araştırmada yer alan ve COVID-19 geçiren 401 hastanın yalnızca 15’i hastanede yatan hastalardan oluşuyordu.
Peki Beyninizdeki Gri Maddeyi Arttırmak İçin Yapmanız Gereken 8 Şey
Gri maddeyi arttırarak IQ’nuzu gerçekten yükseltebileceğinizi biliyor muydunuz? Peki, gri madde nedir? Genel olarak, gri madde beynin nöronal hücre gövdelerinin büyük çoğunluğunu içerir. Gri madde, hipokampüste bulunur ve görme ve duyma, hafıza, duygular, konuşma, karar verme ve kendini kontrol etme gibi duyusal algıya dahil olur. Beyinde bulunan daha yüksek gri madde, artan kişisel yetenek ile birlikte artan öğrenme yetenekleri ve iyileştirilmiş bellek demektir. Gri madde yaşla birlikte azalır fakat beyindeki gri maddeyi arttırmak mümkündür.
Gri madde nedir?
Genel olarak sinir sistemimiz, merkezi sinir sistemi ve çevresel sinir sistemi olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Merkezi sinir sisteminde beyaz madde ve gri madde olmak üzere iki farklı doku türü bulunur. Gri madde, nöron hücre gövdelerinin mevcut olduğu ve miyelin kılıfı olmayan bölgedir. Aksonlar, gri maddede bulunan hücre gövdelerinden çıkar ve beynin farklı bölgelerine uzantı yaparlar. Gri madde, beyinde bilgi işleme konusunda görevlidir. Gri maddede üretilen tüm sinyaller, diğer alanlara ve duyusal alanlara gönderilir. Bu sinyaller, motor bölgeleri harekete geçirir böylece bedenin faaliyetlerini yönetir.
Bilişsel işlevi arttırmak, öğrenme yeteneğinizi geliştirmek veya sadece mevcut beyin işlevlerinizi korumak adına beynin gri maddesini arttırmak için aşağıda listelediğimiz aktiviteleri hayatınıza dahil edebilirsiniz
1. Meditasyon yapın
Harvard Üniversitesi’nde son zamanlarda yapılan araştırmalar, uzun süreli meditasyon yapanların, insula ve duyu bölgelerinde ve işitsel ve duyusal kortekste gri maddelerin artmış olduğunu gösterdi. Meditasyon ayrıca alfa, teta ve delta gibi faydalı beyin dalgası düzenlerini de destekler. Meditasyon sadece gri maddeyi arttırmaz aynı zamanda stresi azaltır, net düşünmeyi teşvik eder ve empati kapasitemizi arttırır.
2. Oyun oynayın
İster inanın ister inanmayın, video oyunları oynayarak beyninizdeki gri madde miktarını artırabilirsiniz. Çin Elektronik Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden ve Sidney Macquarie Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yürütülen son bir araştırmada, fonksiyonel MRI kullanarak profesyonel oyuncuların beyinleri tarandı. Beyinlerinin, kortekste belirli alt bölgeler arasında artan bir bağlantıya sahip olduğunu, gri maddenin kalınlık, yüzey alanı ve hacminin arttığını buldular. Video oyunlarını seviyorsanız, bu iyi bir haber! Aslında, video oyunları oynamak sizin daha hızlı öğrenmenize, yaratıcılığınızı arttırmanıza ve problem çözme becerilerini geliştirmenize yardımcı olabilir.
3. Egzersiz yapın
Egzersizin beyindeki gri maddeyi artırabileceğini gösteren düzinelerce çalışma var. Daha yaşlı kişiler, egzersiz yaparak yaşa bağlı beyin gerilemesi ve fonksiyon azalmasını önlemek için gri madde hacmini artırabilir. Aslında, 2006 tarihli bir çalışma, düzenli egzersizin beynin hem gri maddesini hem de beyaz maddesini önemli ölçüde arttırdığını ortaya çıkardı.
4. Yeni bir beceri edinin
Yaşlandıkça rahat olma eğilimindeyiz ve kendimizi zihinsel olarak zorlamıyoruz. Yeni bir beceri öğrenmek, beyin içindeki bağlantıları güçlendirmenin harika bir yoludur.
Alman araştırmacılar tarafından yayınlanan 2004 yapılan bir çalışma, 24 kişiyi iki gruba ayırdı. Bu araştırmaya göre 12 kişi, hokkabazlık öğrenecekti. Diğerleri ise öğrenmeyecekti. Bilim adamları, hokkabazlık yapmayı öğrenmeden önce ve sonra manyetik rezonans görüntüleme veya MRG kullanarak gönüllülere beyin taraması yaptılar. Çalışma, hokkabazlık yapmak için eğitim almayan gönüllülerin beyin taramalarında üç ay boyunca hiçbir fark olmadığını buldu. Bununla birlikte, bu beceriyi kazananların beyninin iki bölgesinde, görsel ve motor aktivitede, orta temporal bölgede ve arka intraparietal sulcusta gri maddede bir artış olduğu ortaya çıktı. Beyni yeni bir beceri öğrenmesi için zorlayarak, gri maddenin artmasını sağlayabilirsiniz.
5. Omega-3 tüketin
Pittsburgh Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, somon gibi yağlı balıklarda bulunan Omega-3 yağ asitleri, beynin genel olarak ruh hali ve davranışla bağlantılı olan gri madde hacmini arttırdığı sonucuna ulaşmıştır.
Somon balığı gibi Omega-3 yağ asitleri yüksek gıdalar tüketmelisiniz. Ayrıca, bir Omega-3 yağ asidi gıda takviyesi de alabilirsiniz. Tüm Omega-3 takviyeleri aynı değildir, bu yüzden doğal ve kaliteli bir gıda takviyesi almanız gerekir.
6. Kötü alışkanlıklardan kurtulun
Kötü alışkanlıklar beyninize yapmaya çalıştığınız olumlu değişiklikleri engeller. Sigara içmek veya çok fazla alkol tüketmek gibi kötü alışkanlıklar, gri maddeyi etkileyebilir. Kendinizi bir alışkanlığı değiştirmeye zorlamak beynin güçlü negatif sinir bağlantılarını parçalamasına yardımcı olarak, sağlıklı yeni bağlantıların gerçekleşmesini sağlayacaktır. Sağlıksız beyin bağlantılarını yok etmek, yenilerini oluşturmak kadar önemlidir.
7. Hayal gücünüzü kullanın
Bu garip bir şey gibi görünebilir ancak hayal gücünüzü kullanmak nöron bağlantılarını arttırır ve gri maddenin oturmasına neden olur. 30 yaşına geldikten sonra, beyinlerimiz küçülmeye başlar ve aslında, hayal gücümüz de öyle…
Resim yapma, yazı yazma, bilim kurgu romanları okuma ya da diğer yaratıcı hobiler yoluyla gri maddenin büyümesini sağlamak için hayal gücünüzü kullanmayı deneyin.
8. Yeme alışkanlıklarınızı değiştirin
Günde 16 saat boyunca hiçbir şey tüketmeyin ve sadece 8 saatlik bir süre boyunca yemek yemeyi öğrenin. Fikir, her gün bunu yapmaktır ve çalışmalar, bu uygulamanın rutin olarak yapılmasının beyin işlevini artırırken aynı zamanda gri maddenin kalınlaşabileceğini göstermiştir.
Bu şekilde beslenmek, sadece gri beyin maddesi üzerinde faydalı bir etkiye sahip olmakla kalmıyor, aynı zamanda beyin nörotropik büyüme faktörü üretimini de çok iyi bir şekilde arttırıyor. Bu durum, bizi nörolojik strese karşı daha esnek hale getiriyor ve böylece nörodejeneratif hastalıkları engelliyor.
