Küresel ekonomideki durgunluk ve yapay zekanın hızlı yükselişi, iş dünyasını kökten değiştiriyor.
Son aylarda dünyanın önde gelen şirketleri, “verimlilik” ve “otomasyon” gerekçesiyle on binlerce çalışanla yollarını ayırdı. Teknoloji, perakende, lojistik ve danışmanlık devleri arasında başlayan bu dalga, istihdam piyasasında tarihi bir dönüşümün sinyali olarak görülüyor.
YAPAY ZEKA, VERİMLİLİĞİ ARTIRDI — İNSAN GÜCÜ AZALDI
Ekonomik belirsizliklerin sürdüğü 2025 yılında büyük şirketler, artan maliyetleri dengelemek ve dijital dönüşüme ayak uydurmak için yapay zekaya yöneldi.
Otomasyon sistemleri, veri analizi ve üretim planlama gibi birçok alanda insan emeğinin yerini alırken, işletmeler daha az çalışanla daha fazla üretim yapabildiklerini fark etti.
Bu durum özellikle beyaz yakalı çalışanları etkiledi. Raporlama, müşteri yönetimi ve idari görevlerde yapay zeka uygulamaları öne çıkarken; “yeniden yapılanma” adı altında binlerce kişi işten çıkarıldı.
KÜRESEL İŞTEN ÇIKARMA DALGASI: 45 BİN KİŞİ ETKİLENDİ
Sadece Ekim 2025’te, dünya genelinde 45 binden fazla kişi işten çıkarıldı.
ABD’de 25 bin, Avrupa’da ise 20 binden fazla çalışanın işine son verildi.
Bu dalganın öncüsü olan devler arasında Amazon, UPS, Intel, Microsoft, Meta, Accenture, Nestlé, Target ve Novo Nordisk gibi küresel markalar yer alıyor.
UPS: “YALIN VE HIZLI BİR MODEL”
ABD’nin nakliye devi UPS, 2025’in üçüncü çeyreğinde 48 bin çalışanının işine son verdi.
Bunların 34 bini operasyonel, 14 bini yönetim kademesinden kişilerdi.
Şirket, “daha yalın, hızlı ve piyasa koşullarına esnek biçimde uyum sağlayan bir model” kurmayı hedeflediğini açıkladı.
Uzmanlara göre UPS’in bu adımı, lojistik sektöründe benzer kararları tetikleyebilir.
AMAZON’DA 14 BİN KURUMSAL POZİSYON KALDIRILIYOR
Teknoloji devi Amazon, yeniden yapılanma süreci kapsamında 14 bin kurumsal pozisyonu ortadan kaldırıyor.
Şirketin yaptığı açıklamada, “Yapay zeka destekli sistemlerle daha az bürokrasi, daha hızlı karar alma süreçleri hedefliyoruz” denildi.
Amazon’un bu kararı, teknoloji sektöründe çalışan binlerce kişi için yeni bir belirsizlik dönemi anlamına geliyor.
INTEL 24 BİN KİŞİYİ İŞTEN ÇIKARIYOR
ABD’li çip üreticisi Intel, küresel çapta 24 bin kişilik bir küçülme kararı aldı.
Şirket, Almanya, Polonya ve Kosta Rika’daki bazı projeleri iptal ettiğini açıklarken, üretim kapasitesini “talebe göre yeniden şekillendireceğini” bildirdi.
Intel’in bu hamlesi, yapay zekanın donanım alanındaki etkisinin bile iş gücü planlamasını değiştirdiğini gösteriyor.
ACCENTURE VE NOVO NORDISK DE YENİDEN YAPILANIYOR
İrlanda merkezli danışmanlık devi Accenture, talep daralması ve yapay zeka yatırımlarındaki dönüşüm nedeniyle 11 binden fazla çalışanın işine son vereceğini açıkladı.
Danimarkalı ilaç devi Novo Nordisk de benzer bir adım atarak 9 bin kişiyi işten çıkarmayı planlıyor.
Şirketin 5 bin çalışanı, Danimarka’daki merkez ofiste görev yapıyordu.
OTOMOTİV VE PERAKENDEDE DE DALGA BÜYÜYOR
ABD’li otomotiv devi General Motors (GM), elektrikli araç pazarındaki yavaşlama nedeniyle 1700 çalışanıyla yollarını ayırdı.
Perakende sektöründe ise Target, 10 yıl aradan sonra ilk kez büyük bir küçülmeye giderek 1800 kişilik kesinti yaptı.
Market zinciri Kroger da Ağustos ayında 1000 kurumsal çalışanı işten çıkardığını duyurdu.
Analistler, bu gelişmelerin özellikle ABD iş gücü piyasasında 2025 sonuna kadar yeni bir daralma dönemi başlatabileceğini belirtiyor.
MEDYA VE TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİNDE ZOR DÖNEM
Eğlence sektöründe Paramount ve Skydance birleşmesinin ardından 2 bin kişilik bir küçülme planı açıkladı.
Microsoft, toplam çalışanlarının yüzde 4’ünü — yani yaklaşık 9 bin kişiyi — işten çıkaracağını duyurdu.
PwC son 12 ayda 5 bin 600, Salesforce ise 4 bin çalışanını kaybetti.
Salesforce CEO’su Marc Benioff, “Yapay zekayla birlikte artık daha az çalışana ihtiyaç duyuyoruz.” ifadelerini kullandı.
YARI İLETKEN VE SOSYAL MEDYA SEKTÖRLERİ DE ETKİLENDİ
Yarı iletken ekipman üreticisi Applied Materials, çalışanlarının yüzde 4’ünü işten çıkardı.
Şirket CEO’su Gary Dickerson, “Otomasyon ve dijitalleşme, iş gücü gereksinimlerini kökten değiştiriyor.” dedi.
Sosyal medya devi Meta da yapay zeka departmanında yaklaşık 600 kişilik bir küçülme planı açıkladı.
FED UYARDI: “İSTİHDAMDAKİ DEĞİŞİMİ YAKINDAN TAKİP EDİYORUZ”
ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, iş gücü piyasasındaki bu dönüşüme dikkat çekerek, “Birçok şirket yapay zekayı gerekçe göstererek işe alımları durdurdu veya yavaşlattı. Bu durumun istihdam verilerine yansıması zaman alacak, ancak gelişmeleri dikkatle izliyoruz.” dedi.
Fed, bu açıklamanın ardından yılın ikinci faiz indirimini gerçekleştirdi.
UZMANLAR: “BU SADECE BAŞLANGIÇ”
Ekonomi uzmanlarına göre yapay zekanın yarattığı bu değişim, istihdam piyasasında uzun süreli bir dalganın başlangıcı olabilir.
Kısa vadede milyonlarca kişinin iş kaybı yaşanabileceği, ancak uzun vadede yeni teknolojilerle birlikte farklı iş kollarının ortaya çıkacağı vurgulanıyor.
Dijital ekonomiye geçişin hızlanmasıyla birlikte, önümüzdeki 10 yıl içinde “yapay zeka yöneticiliği”, “otomasyon denetimi” ve “veri etik uzmanlığı” gibi yeni mesleklerin öne çıkacağı öngörülüyor.
SONUÇ: GELECEĞİN İŞ DÜNYASI DEĞİŞİYOR
Yapay zekanın yükselişi, üretimden pazarlamaya, sağlıktan lojistiğe kadar her sektörde iş gücü dinamiklerini yeniden tanımlıyor.
Şirketler verimliliği artırırken, binlerce çalışan yeni bir dönemin eşiğinde:
İnsan emeğinden algoritmik zekaya geçişin başlangıcı artık resmen başladı.
