İsrail’in İran’a yönelik saldırısına Tahran’ın vereceği yanıt bugün dünya basınının en önemli gündem maddesi oldu. İran savaş peşinde olmadıklarını ancak saldırıya yanıt vereceklerini duyurdu, uzmanlara göre Tahran zor bir kararla karşı karşıya… Öte yandan Gazze’de kısa süreli ateşkes öneren Mısır’ın teklifine İsrail Başbakanı Netanyahu’dan ret geldi.İsrail basını, hükümetteki çoğu bakanın desteğine rağmen Başbakan Binyamin Netanyahu’nun, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi’nin önerdiği Gazze’de kısa süreli ateşkesi reddettiğini yazdı.
İsrail’in İran’a yönelik füze saldırısının ardından, Tahran meydanlarında İsrail ve ABD karşıtı afişler asıldı.
Başkent Tahran’daki Filistin Meydanı’nda asılan dev afişte, Farsça ve İbranice “Yeni bir fırtına yaklaşıyor” ifadeleri yer aldı.
Katar’ın başkenti Doha’da İsrail, ABD, Mısır ve Katar, Gazze Şeridi’nde ateşkese ilişkin müzakereleri yeniden başlatmak üzere dün bir araya gelmiş, toplantı sürerken Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Gazze Şeridi’nde 2 günlük ateşkes önerisinde bulunmuştu.
Dünkü görüşmelere ilişkin bir açıklamada da Hamas yetkilisinden geldi.
Hamas’ın üst düzey bir yetkilisi Husam Badran, Hamas’ın İsrail ile anlaşmaya “açık” olduğunu söyleyerek “Taleplerimiz net ve biliniyor. Netanyahu’nun daha önce üzerinde anlaşmaya varılan hususlara bağlı kalması durumunda bir anlaşmaya varılabilir” dedi.
Suudi Arabistan basını da daha önce yaptığı haberlerde Hamas’ın 2 Temmuz’daki rehine anlaşması taleplerine eklenmesi koşuluyla Mısır’ın önerilerini kabul etmeye hazır olduğunu duyurmuştu.
İsrail basınında yer alan haberde, Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyon hükümetinin kabine toplantısı yerlerini değiştirdiği belirtildi.
“Güvenlik endişesi” nedeniyle kabinenin Batı Kudüs’teki Başbakanlık Ofisi ve Tel Aviv’deki Savunma Bakanlığı yerleşkesinde toplanmayacağı belirtildi.
Devlet televizyonu KAN, kabinenin toplantılarını Başbakanlık Ofisi ve Savunma Bakanlığı yerleşkesi yerine bir başka yerde yapmaya başladığını belirtti.
Walla haber sitesi, kabine toplantılarının yerinin değiştirilmesi kararının Netanyahu’nun Kayserya’daki evine 19 Ekim’de Hizbullah’ın insansız hava aracıyla düzenlediği saldırı sonrası alındığını yazdı.
Irak Hükümet Sözcüsü Basim Avvadi yaptığı yazılı açıklamada, 26 Ekim’de İran’a saldırısı sırasında Irak hava sahasını ihlal eden İsrail’i, BM Genel Sekreteri ve BMGK’ya şikayet ederek nota yazısı verdiklerini belirtti.
Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin de Dışişleri Bakanlığına ikili stratejik çerçeve anlaşmasının şartları ve ABD’nin güvenlik taahhüdü uyarınca bu ihlale ilişkin olarak ABD tarafıyla iletişim kurma talimatı verdiği kaydedildi.
“Irak topraklarının komşu ülkelere saldırmak için kullanılmasına izin verilmeyeceğinin altını çiziyoruz”
Irak Hükümet Sözcüsü Avvadi, açıklamasında şu ifadelere yer verdi:
“Irak hükümeti, Irak’ın egemenliğine, bağımsızlığına ve topraklarının kutsallığına olan sıkı bağlılığını teyit ediyor ve bu ihlallerle mücadele etmek için çeşitli düzeylerde çalışıyor. Irak hava sahasının veya topraklarının diğer ülkelere, özellikle de komşu ülkelere saldırmak için kullanılmasına izin verilmeyeceğinin altını çiziyoruz. Bu da, Irak’ın bölgesel çatışmalarda topraklarının sömürülmesini önleyerek bölgede istikrarı sürdürme politikası izleme konusundaki istekliliğini ve anlaşmazlıkların diyalog ve karşılıklı anlayış yoluyla çözülmesine verdiği desteği yansıtıyor.”
İran’ın acil toplantı talebi üzerine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) toplanma kararı aldı.BMGK, İsrail’in İran’a yönelik saldırıları nedeniyle toplanma kararı aldı. İran’ın talebi üzerine yapılacak toplantıda Orta Doğu’daki son durum değerlendirecek.
İran lideri Hamaney’in X sosyal medya platformunda İbranice dilindeki hesabına girmek isteyenler, “Hesap askıya alındı. X, X kurallarını ihlal eden hesapları askıya alır.” uyarısıyla karşılaştı. Farsça, Türkçe, İngilizce, Urduca, İspanyolca dahil bir çok dilde hesabı olan Hamaney’in diğer dillerdeki hesapları açık görünüyor. X veya Hamaney’in ofisinden henüz konuyla ilgili herhangi bir açıklama yapılmadı. ABD merkezli sosyal medya platformu X, İran liderinin hesaplarını daha önce de birkaç kez geçici olarak askıya almıştı.
İsrail’in İran’a gerçekleştirdiği saldırı sonrası gözler yeniden Tahran’a çevrildi.İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, savaş istemediklerini ancak haklarını koruyacaklarını ve İsrail’in saldırganlığına uygun bir karşılık vereceklerini söyledi. Peki bu cevap nasıl bir cevap olacak?
Kent Üniversitesi Ortadoğu Politikaları uzmanı Yaniv Voller, Business Insider’a yaptığı İsrail’in saldırısının İran’a çatışmayı tırmandırmaktan başka seçenek bırakmayacağını ancak İran’ın doğrudan bir saldırıdan kaçınacağını iddia etti.
Atlantik Konseyi Orta Doğu Güvenlik Girişimi Direktörü Jonathan Panikoff ise “İran, İsrail’e karşı caydırıcılığının azalmasından dolayı hayal kırıklığına uğramış olabilir, ancak bunu yeniden tesis etme konusunda cesur davranmayacaktır” diyor.
Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü’nden Yoel Guzansky, The New York Times’a yaptığı açıklamada İran’ın İsrail’e yapacağı misillemenin küçük çaplı olacağını iddia ederken Avrupa Dış İlişkiler Konseyi Ortadoğu ve Kuzey Afrika Programı Başkan Yardımcısı Ellie Geranmayeh ise “ABD’nin şimdilik Netanyahu’yu dizginlemeyi başarmasıyla İran ve bölge rahat bir nefes alacaktır. Ancak korkulan, bunun ABD seçimlerine kadar geçici bir kısıtlama olduğudur.” ifadelerini kullandı.
ABD’li New York Times gazetesine göre ABD’nin Orta Doğu’daki rolü giderek azalıyor ve bundan en çok faydalanan da İsrail. Gazete Biden yönetiminin Netanyahu üzerinde fazla bir etkisi olmadığına dikkat çekerken eleştirmenler de İsrail’in çatışmadan sonra ne olacağına dair hiçbir planı olmadan çatışmayı tırmandırdığını söylüyor.
Financial Times gazetesi ise İran’ın derinleşen bir ikilemle karşı karşıya olduğunu iddia ediyor: Geri çekil ama zayıf görün ya da misilleme yap ve daha fazla saldırıya davetiye çıkar.
İsrail devlet televizyonu KAN ve Kanal 12’nin haberinde Tel Aviv yönetiminin Mısır’ın teklifini kabul etmediği belirtildi.Kanal 12’nin internet sitesindeki haberinde, İsrail hükümetindeki çoğu bakanın, Mısır’ın önerisini desteklemesine rağmen Netanyahu’nun karşı çıktığı bildirildi.
Netanyahu’nun “esir takası görüşmelerinin yalnızca Gazze’ye saldırılar sürerken devam edeceğini” savunduğu belirtilen haberde, Mısır’ın teklifinin de reddedildiği kaydedildi.Haberde, İsrail güvenlik birimlerinin de Mısır’ın teklifini desteklediğine işaret edildi.
Mısır Cumhurbaşkanı Sisi, İsrail’in saldırılarını sürdürdüğü Gazze Şeridi’nde 4 İsrailli esir ile alıkonulan bazı Filistinlilerin takası için iki günlük ateşkes girişimini önerdiklerini söylemişti.Sisi, “Önümüzdeki 10 gün içerisinde geçici ateşkesi kalıcı ateşkese dönüştürmek için müzakereler yapılacak.” ifadesini kullanmıştı.
İran Dini Lideri Ayetullah Ali Hamaney, İsrail’in İran’ın askeri üslerini hedef aldığı saldırıya ilişkin sosyal medya hesabından İbranice paylaşım yaptı. Hamaney paylaşımında, “Siyonist rejim, İran’a ilişkin hesaplarında hata yaptı. İran milletinin ne tür bir güce, kabiliyete, inisiyatife ve iradeye sahip olduğunu ona göstereceğiz” dedi.
Yerel kaynaklardan edinilen bilgiye göre, 22.30 sularında Deyrizor’da Fırat Nehrin doğusunda Ömer petrol sahasındaki üs, aidiyeti bilinmeyen kamikaze İHA ile hedef alındı.Saldırının ardından üs bölgesinde siren sesleri duyulurken, ABD’ye ait savaş uçakları bölge semalarında uçuş yaptı.
Daha sonra ABD güçleri, Ömer petrol sahasındaki üssünden Fırat Nehri’nin batısında İran destekli grupların varlık gösterdiği Haşşam, Cafra, Havice ile Mreyiyye köyülerini toplarla hede aldı.Diğer yandan Humus ilinde çöl bölgesindeki ABD’nin Tenef üssüne birden fazla kamikaze İHA ile saldırı düzenlendi.İHA’ların bir kısmını üste mevcut hava savunma sistemleri hedefine ulaşmadan düşürürken, sayısı bilinmeyen İHA’lar da üsse isabet etti.Her iki üste zaiyat olup olmadığı bilinmiyor.
İran devlet televizyonunun haberine göre, Pezeşkiyan, başkent Tahran’da düzenlenen kabine toplantısında konuştu. Konuşmasında, İsrail’in ülkesine saldırısına değinen Pezeşkiyan, “Biz savaş peşinde değiliz, milletimizin ve ülkemizin haklarını savunacağız. Siyonist rejimin saldırganlığına uygun cevabı vereceğiz.” dedi.ABD’nin İsrail’in bölgedeki saldırganlığını desteklediğine dikkati çeken Pezeşkiyan, İsrail’in bölgedeki saldırganlığının devam etmesi halinde gerginliklerin yayılacağını belirtti. Pezeşkiyan, Batılı liderlerin Gazze’de İsrail’in saldırıların durdurulacağına dair kendilerine söz verdiğini ancak yerine getirmediklerini bir kez daha yineledi.
