Emekli maaşlarına yapılan son zamlar, emeklilik sisteminin sürdürülebilirliği ve adilliği üzerine tartışmaları yeniden alevlendirdi.
Erken emeklilik hayali kuran sigortalıların yakından takip ettiği “kademeli emeklilik” konusu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın açıklamalarıyla yeniden gündeme geldi. Işıkhan, kademeli emeklilik düzenlemesinin yapılması konusunda çalışmaların sürdüğünü belirterek, sürecin nasıl işleyeceğine dair bazı ipuçları verdi. Ancak henüz somut bir plan açıklanmamış olması, sigortalıları belirsizlik içinde bırakıyor.
Geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren EYT düzenlemesi, uzun yıllardır emeklilik için bekleyen milyonlarca vatandaşın umutlarına cevap vermiş olsa da, 1999-2008 yılları arasında sigortalı olan milyonlarca çalışanı maalesef kapsamı dışında bıraktı. Bu kesim, EYT düzenlemesinden yararlanamamış, emeklilik hayalleri ertelenmiş durumda bulunuyor.
İşte bu noktada kademeli emeklilik modeli, emekliliğe daha erken ulaşma isteğiyle yaşayan bu geniş kesimin umut ışığı olarak öne çıkıyor. Kademeli emeklilik, belirli bir yaş ve prim gününü tamamlayan sigortalılara, tam emeklilik yaşına ulaşmadan kısmi olarak emeklilik imkânı sunmayı hedefliyor.
EYT düzenlemesinde belirlenen 8 Eylül 1999 tarihi, emeklilik sisteminde derin bir kırılma yaratarak, iki farklı nesli farklı geleceklere mahkûm etti. Bu tarihten önce sigortalı olanlar, belirli şartları sağladıkları takdirde, 38-43 yaş aralığında emekli olma şansına sahipken, 8 Eylül 1999 tarihinden sonra sigortalı olanlar ise tam 17 ila 20 yıl daha çalışmaya mahkûm bırakıldı. Bu durum, çalışma hayatına erken başlayan ve emeklilik beklentilerini bu tarihe göre şekillendiren milyonlarca vatandaşı mağdur etti.
Bir ülkenin sosyal güvenlik sistemi, herkes için adil ve eşitlikçi bir gelecek vadetmelidir. Ancak, 8 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan bir vatandaşın, kadın ise 38, erkek ise 43 yaşında emekli olabildiği bir ülkede, 9 Eylül 1999 tarihinde işe başlayan bir vatandaşın, kadın ise 58, erkek ise 60 yaşında emekli olması tamamen açık adaletsizliktir.
Bu iki farklı tarihe giren bireyin emeklilik yaşları arasında yaklaşık 20 yıl bir fark olması, sistemin adaletliliğine gölge düşürmektedir… Sadece bir günün emeklilik hakkını, çalışma hayatını ve gelecek planlarını bu kadar etkilemesi kabul edilemez. Bu durum, sistemin eşitlik ilkesinden uzaklaştığını ve adaletsizliğe yol açtığının en açık göstergesidir.
Aynı işyerinde aynı koşullarda çalışan iki çalışan düşünün. Biri, yıllarca ödediği primlerle, emekli olma hakkını elde ederken, diğeri uzun yıllar daha çalışmaya mahkum bırakılıyor… Bu durum, emeklilik sisteminin adaletsizliğini gözler önüne seriyor.
Yıllarca emek vermiş, primlerini aksatmadan ödemiş insanların, sadece işe başlama tarihleri nedeniyle emeklilikten mahrum bırakılması kabul edilemez. Bu adaletsizliği gidermek ve herkes için eşitlikçi bir emeklilik sistemi oluşturmak için kademeli emeklilik düzenlemesi hayati önem taşımaktadır. Kademeli emeklilik, çalışanların birikimlerini ve emeklerini hak ettiği şekilde değerlendirmelerine olanak sağlayarak, adil ve sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemi inşa etme yolunda önemli bir adım olacaktır.
