Hamas ve İsrail arasındaki Gazze Şeridi’ndeki çatışmaların sona erdirilmesine yönelik diplomatik çabalar, Mısır’ın arabuluculuğunda yeni bir aşamaya geçiyor. Taraflar arasındaki dolaylı müzakereler bugün Şarm el-Şeyh’te başlıyor ve bölgedeki uzun süredir devam eden gerilimi sona erdirmek için kritik bir adım olarak görülüyor.
ABD Başkanı Donald Trump tarafından hazırlanan ve tarafların kabul etmesi halinde çatışmaları sonlandırmayı hedefleyen 20 maddelik Gazze planı, müzakerelerin temel çerçevesini oluşturuyor. Bu plan, hem İsrail hem de Hamas’ın güvenlik ve siyasi taleplerini dengelemeyi amaçlıyor.
Müzakereler için Heyetler Mısır’da Toplanıyor
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun talimatıyla İsrail heyeti, görüşmelere katılmak üzere Mısır’a hareket etti. İsrail heyetine Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer başkanlık edecek. Müzakerelerde ABD’den Jared Kushner ve Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff da yer alacak.
Hamas tarafında ise Siyasi Büro üyesi Halil el-Hayye başkanlığındaki heyet, ateşkes ve barış görüşmelerine katılmak üzere Mısır’a ulaştı. Hamas’tan yapılan açıklamada, heyetin ateşkes, işgal güçlerinin çekilmesi ve esir değişimi konularını görüşmek için Mısır’a geldiği belirtildi. Görüşme süresi ve takvimi hakkında ayrıntı verilmedi.
Müzakerelerin Ana Başlıkları
Hamas ve İsrail’in müzakere edeceği başlıca konular arasında şu maddeler bulunuyor:
İsrail’in saldırıları durdurup durdurmayacağı
Gazze Şeridi’ndeki İsrail güçlerinin hangi bölgelerden çekileceği
Hamas’ın silahsızlandırılması ve güvenlik garantilerinin sağlanması
Rehinelerin serbest bırakılması ve esir değişimi
Bu konular, hem insani hem de güvenlik açısından kritik önem taşıyor ve görüşmelerin başarısı büyük ölçüde bu maddelerde sağlanacak mutabakata bağlı.
ABD’nin 20 Maddelik Gazze Planı
Trump yönetiminin hazırladığı plan, Gazze’nin yeniden inşası ve barış ortamının sağlanmasını hedefleyen kapsamlı bir çerçeve sunuyor. Planın temel unsurları şöyle özetlenebilir:
Gazze, komşularına tehdit oluşturmayan, radikallikten arındırılmış bir bölge olacak.
Halkın yararına altyapı ve sosyal hizmetler yeniden inşa edilecek.
Taraflar planı kabul ederse savaş derhal sona erecek; İsrail güçleri operasyonları durduracak ve kademeli olarak çekilecek.
İsrail, anlaşmayı kabul ettikten 72 saat içinde tüm rehineleri ve cenazeleri teslim edecek.
Mahkum ve cenazelerin iadesi, taraflar arasındaki güvenin tesis edilmesini sağlayacak.
Barışa bağlı Hamas üyelerine af tanınacak; isteyenler güvenli şekilde ayrılabilecek.
Gazze’ye altyapı ve insani yardım derhal gönderilecek, sağlık, su ve elektrik hizmetleri onarılacak.
Yardımlar, tarafsız uluslararası kuruluşlar aracılığıyla dağıtılacak.
Gazze, geçici teknokrat geçiş hükümeti tarafından yönetilecek ve uluslararası denetim altında olacak.
Ekonomik planlama ve yatırım teşvikleriyle iş ve istihdam yaratılacak.
İndirimli gümrük vergileri ve ekonomik bölge ile ticaret ve ekonomi desteklenecek.
Gazze’den kimse zorla çıkarılmayacak; isteyenler güvenli şekilde ayrılabilecek.
Hamas’ın askeri altyapısı tamamen ortadan kaldırılacak ve şiddet amaçlı faaliyetler sona erecek.
Bölgesel ve uluslararası ortaklar, Hamas ve diğer grupların yükümlülüklerini takip edecek.
Uluslararası istikrar gücü konuşlandırılacak, Filistin polisi kurulacak ve eğitilecek.
İsrail, Gazze’yi işgal etmeyecek ve kontrolü güvenlik güçleriyle kademeli olarak devredecek.
Planın gecikmesi durumunda, terörden arındırılmış bölgelerde güvenlik mekanizması uygulanacak.
Radikallikten arındırma süreci, dinler arası diyalog ve farkındalık programlarını içerecek.
Filistin halkının kendi kaderini tayin etmesi için reformlar ve siyasi süreçler desteklenecek.
ABD, İsrail ve Filistin arasında barış içinde bir arada yaşamayı sağlayacak siyasi diyalog başlatacak.
Güvenlik ve İnsan Hakları Öncelikli
Plan, hem güvenlik hem de insani boyutu dikkate alıyor. Rehinelerin serbest bırakılması, altyapının onarılması ve ekonomik yatırımlar, Gazze halkının günlük yaşamının normale dönmesini hedefliyor. Aynı zamanda Hamas’ın silahsızlandırılması ve güvenlik mekanizmalarının kurulması, bölgedeki istikrar için kritik bir adım olarak değerlendiriliyor.
Diplomatik Sürecin Önemi
Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde başlatılacak dolaylı müzakereler, taraflar arasında doğrudan temas olmadan yürütülecek. Bu, hem tarafların güvenlik endişelerini minimize ediyor hem de üçüncü tarafların arabuluculuğunu güçlendiriyor. ABD’nin, bölgesel ve uluslararası ortaklarla birlikte sürece katılması, planın uygulanabilirliği açısından önemli bir destek sağlıyor.
Uzmanlar, müzakerelerin başarılı olması halinde, Gazze’de uzun süredir devam eden çatışmaların sona ereceğini ve bölgedeki siyasi istikrarın sağlanacağını belirtiyor. Başarısız olması halinde ise gerilimin yeniden tırmanabileceği uyarısı yapılıyor.
Ekonomik ve Sosyal Boyut
Plan, sadece güvenlik değil, aynı zamanda ekonomik ve sosyal boyutu da içeriyor. Gazze’nin yeniden inşası, altyapının onarılması, eğitim ve sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi, yatırım ve iş fırsatlarının artırılması gibi maddeler, halkın yaşam standardını yükseltmeyi amaçlıyor.
Ayrıca Gazze’deki geçici teknokrat yönetimi ve uluslararası denetim mekanizması, yerel yönetimde şeffaflık ve hesap verebilirliği artıracak. Böylece, planın başarıyla uygulanması durumunda Gazze halkının geleceği için sürdürülebilir bir güvenlik ve kalkınma ortamı sağlanması hedefleniyor.
