DEM Parti’nin Anayasa sürecine ilişkin talepleri ve raporu, TBMM gündeminde tartışma yaratmaya devam ediyor. Partinin komisyona sunduğu raporda, Anayasa’nın giriş bölümüne dair yaptığı yorumlar ve değişiklik önerileri Türkiye gündeminde yoğun şekilde konuşuluyor. DEM Parti, özellikle Anayasa’nın giriş kısmında yer alan devletin bütünlüğü, Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlılık, Cumhuriyet’in kuruluş ilkeleri gibi unsurları kapsayan bölümlerde değişiklik talep ediyor. Parti, giriş bölümünün çok kimlikli yapı ve yerel özerklik açısından yetersiz olduğunu savunuyor, anayasanın ruhunu ve devletin karakterini yeniden şekillendirmek istediğini belirtiyor.
DEM Parti’nin 12 Aralık 2025’te komisyona sunduğu 99 sayfalık rapor, anadilde eğitimden yerel yönetimlerin güçlendirilmesine kadar birçok somut öneri içeriyor. Raporda, Kürt meselesinin güvenlik odaklı değil, hukuki ve demokratik bir sorun olarak ele alınması gerektiği vurgulanıyor. Çözümün kapsamlı bir yasal dönüşümle sağlanabileceği, PKK lideri Abdullah Öcalan’ın durumunun “umut hakkı” çerçevesinde ele alınması ve ağırlaştırılmış müebbet rejiminin hukuki perspektifle yeniden düzenlenmesi gerektiği ifade ediliyor.
Raporda ayrıca Demokratik Entegrasyon Yasası öneriliyor; tüm kimliklerin eşit yurttaşlık temelinde toplumsal entegrasyonu sağlanması, silah bırakanlar için suç ayrımı gözetmeden entegrasyon mekanizmaları oluşturulması isteniyor. Terörle Mücadele Kanunu (TMK), Türk Ceza Kanunu (TCK), Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) ve İnfaz Kanunu’nda düşünce ve ifade özgürlüğünü kısıtlayan maddelerin kaldırılması veya yumuşatılması talep ediliyor. Ayrıca ayrımcılıkla mücadele için “Ayrımcılıkla Mücadele Komisyonu” kurulması ve toplumun kamusal katılımını destekleyecek Sivil Toplum Yasası hazırlanması da raporda yer alan öncelikli maddeler arasında.
DEM Parti, anadilde eğitim ve kamu hizmetlerini yasal güvenceye almak, vatandaşlık tanımını etnik referanslardan arındırmak, yerel yönetimlerde özerkliği ve yerinden yönetimi güçlendirmek istiyor. Raporda, anadilde eğitimin seçmeli derslerle sınırlı kalmayıp asli bir hak olarak tanımlanması ve yerel yönetimlerin mali ve idari özerkliğinin Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı (AYYÖŞ) standartlarına göre güçlendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.
Buna ek olarak DEM Parti, kayyum uygulamalarına son verilmesini, hasta tutuklu ve hükümlülerin tahliyesini, KHK mağduriyetlerinin giderilmesini, barış akademisyenlerinin rehabilitasyonunu ve Anayasa Mahkemesi (AYM) ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmasının zorunlu hale getirilmesini raporunda talep ediyor.
DEM Parti’nin bu raporu, Anayasa’nın giriş bölümüne ilişkin taleplerin ötesinde, Türkiye’deki demokratikleşme, yerel özerklik, eşit yurttaşlık ve insan hakları alanlarında kapsamlı bir dönüşüm öngörüyor ve siyasi tartışmalara yeni boyut kazandırıyor.
