Beyrut’un merkezindeki Kola mahallesindeki saldırıda Filistin Halk Kurtuluş Örgütü’nün üç lideri öldü, Hamas ise Sur’daki hava bombardımanında Lübnan’daki liderinin öldürüldüğünü açıkladı. İsrail gazetesindeki analizde Türkiye’ye özel yer ayrıldı, ‘Nasrallah’ın öldürülmesi boşa gidecek’ cümlesi dikkat çekici. Hizbullah ise video mesajında meydan okuyup İsrail’in kara operasyonuna hazır olduğunu duyurdu.
İsrail’in Lübnan’a yoğun hava saldırılarında bir hafta doldu, başkent Beyrut’ta 2006’daki savaştan bu yana bir ilk yaşandı.
Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Nasır Kenani, İran’ın İsrail’le çatışmak için Lübnan ya da Gazze Şeridi’ne güç göndermeyeceklerini söyledi.
“İran’ın ekstra ya da gönüllü güç göndermesine ihtiyaç yok” diyen sözcü Kenani, Lübnanlı ya da Filistinli savaşçıların kendilerini savunmak için yeterli kapasiteye sahip olduklarını belirtti.
Tahran yönetimine ek güç veya asker için bir talep gelmediğini dile getiren Dışişleri Bakanlığı sözcüsüne göre, tam aksine direniş ekseni kendilerine yardıma ihtiyaç duymadıklarını iletti.
Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın İsrail tarafından sığınak delici bombalarla öldürülmesine, farklı tepkiler geliyor. Orta Doğu’daki birçok devlet, Nasrallah suikastını sessizlikle karşıladı.
Suudi Arabistan’dan Pazartesi gününün ilk saatlerinde yaptığı Lübnan’daki gelişmeleri ‘ciddi bir endişe’ ile takip ettiğini belirtti. Riyad yönetimi Lübnan’ın egemenliğin ve bölgesel güvenliğin korunması çağrısında bulundu ancak açıklamada Nasrallah’tan hiç söz edilmedi.
Diğer Körfez ülkeleri Katar, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Bahreyn ise Hizbullah lideri Nasrallah suikastına dair tamamen sessiz kaldı.
Körfez ülkeleri ve Arap Birliği 2016 senesinde Hizbullah’ı ‘terör örgütü’ olarak tanımladı ancak Arap Birliği bu yılın başlarında bu tanımlamayı geri çekti.
BAE ve Bahreyn, ABD’nin öncülüğünde 2020’de İsrail ile ilişkilerini normalleştirdi. Bölgenin en büyüğü Suudi Arabistan’ın İsrail’le bir anlaşma imzalayacağı haberleri vardı ancak Gazze Şeridi’ndeki savaş tabloyu tersine çevirdi.
Arap Baharı sırasında ülkedeki Şiilerin büyük ayaklanmasını bastıran Bahreyn’de İran yanlısı LuaLua TV, Nasrallah’ın yasını tuttuklarını söylediği mütevazı büyüklükteki yürüyüşleri gösteren videolar yayınladı. Kanal, Bahreyn rejiminin göstericilere ‘saldırdığını’ ve bazılarını gözaltına aldığını bildirdi.
Bahreynli muhalif web sitesi Bahrain Mirror, krallığın Hasan Nasrallah için başsağlığı dileyen bir Şii din adamını gözaltına aldığını bildirdi.
Mısır ise, Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi’nin Lübnan Başbakanı Necib Mikati ile telefonda görüştüğünü duyurdu. Kahire’nin Lübnan’ın egemenliğinin ihlal edilmesini reddettiğini vurgulayan açıklamada, Hasan Nasrallah’tan bahsedilmedi.
Pazar günü televizyona çıkan Mısır lideri Sisi Orta Doğu’daki son durumu değerlendirdi ve konuşmasında Nasrallah suikastına değinmedi.
İran’ın müttefikleri Suriye ve Irak gibi ülkeler ise üç günlük yas ilan etti.
SOSYAL MEDYADA GÜNLERDİR ANA GÜNDEM
Hasan Nasrallah’ın adı Cumartesi gününden bu yana pek çok Arap ülkesinde X platformunda ‘trend’ konusu oldu.
Körfez ülkesi Umman’ın baş müftüsü Şeyh Ahmed Bin Hamad Halili, X’te yaptığı bir paylaşımda ülkesinin ‘otuz yılı aşkın bir süredir Siyonist projenin boğazında bir diken olan Hizbullah’ın liderinin vefatından üzüntü duyduğunu’ söyledi. Ancak diğer kullanıcılar Nasrallah’ı, özellikle Suriye’deki iç savaşa müdahalesi nedeniyle eleştirdi.
Suudi Arabistanlı Şair Abdul Latif El Şeyh de, X’ten, “[Nasrallah’ın öldürülmesine] sevinmek sadece rastgele bir düşmanlık değil, yaygın bir kızgınlık uyandıran bir dizi kirli politika ve eyleme verilen doğal bir tepkidir” dedi.
Suriye medyası, başkent Şam yakınlarında patlama sesleri duyulduğunu bildirdi.
Haberlere göre, hava savunma sistemleri silahlı insansız hava aracına benzeyen bir düşman hedefi için aktif hale geldi.
Beşar Esad destekçisi Şam radyosu, Suriye ordusunun drone’a karşı uçaksavarlardan ateş açtığını duyurdu.
Hizbullah’ın Genel Sekreter Yardımcısı Şeyh Naim Kasım, televizyonlardan yayınlanan konuşmasında çağrı cihazı patlamaları ve komutanların kaybedilmesine rağmen savaşmaya devam edeceklerini söyledi.
Video mesajında zaman zaman gözyaşlarını sildiği görülen Kasım, Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın öldürülmesine değindi.
İsrail’in Lübnan’ı karadan işgaline karşı hazırlıklı olduklarını vurgulayan Hizbullah yöneticisi, “Eğer İsrailliler kara operasyonu istiyorlarsa, biz tamamen hazırız, direniş güçleri buna hazır. Hazırlandık ve hazırız. İsrail hedeflerine ulaşamayacaktır” deyip ekledi:
“Meydandayız, meydandan çekilmeyeceğiz.”
İsrail’in katliam yürüttüğünü belirten Şeyh Naim Kasım, ABD’nin söz konusu katliamlarda İsrail’in ortağı olduğunu vurguladı.
Lübnanlı grubun Genel Sekreter Yardımcısı Kasım, Hasan Nasrallah’ın yerine geçecek yeni liderin fazla zaman kaybetmeden seçileceği bilgisini de verdi.
Naim Kasım, Hizbullah’ın 2006’daki savaşta olduğu gibi İsrail karşısında kazanacağını söyledi.
Beyrut’tan canlı yayına bağlanan Al Jazeera muhabiri Zeina Khodr ise, İsrail saldırılarının Lübnan’ın başkentinin kalbine ulaşmasıyla Hizbullah’ın en büyük meydan okumayla yüz yüze geldiğini ve karşılık vermek zorunda olduğunu söyledi.
Lübnan’da pür dikkat izlenen konuşmada Hizbullah’ın ciddi darbeler aldığının kabul edildiği ancak yenilmedik mesajı verildiğini kaydeden Al Jazeera muhabiri, grubun yapısının halen sağlam olduğunun Kasım tarafından öne çıkarıldığını aktardı.
Zeina Khodr, en çok merak edilen sorulardan birinin konuşmada yanıtsız kaldığını vurguladı. Hizbullah lideri Nasrallah için bir cenaze töreni düzenlenecek mi veya törenin tarihi şimdilik belirsiz.
Hizbullah Genel Sekreter Yardımcısı Şeyh Naim Kasım, bugün yerel saatle 12.00’de televizyonda konuşacak.
Konuşma, Lübnanlı grubun televizyonu El Menar’dan yayınlanacak.
27 Eylül Cuma akşamı öldürülen Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın yerine kimin geçeceği ya da cenaze töreninin ne zaman gerçekleşeceği belli değil.
Şeyh Naim Kasım’ın televizyon konuşması, Nasrallah suikastının ardından bir ilk niteliği taşıyor.
Gece yarısı ilk kez Lübnan’ın başkentinin merkezini hedef alan İsrail ordusu, sabah saatlerinde Hizbullah’ın kalesi Dâhiye semtine saldırdı.
Beyrut’un güneyindeki banliyöden dumanlar yükselirken, saldırıya dair İsrail ordusundan henüz bir açıklama yok.
İsrail Dışişleri Bakanı Israel Katz, Tel Aviv yönetiminin Lübnan’da bir ateşkesi kabul etmeyeceğini söyledi.
Kamu yayıncısı KAN televizyonuna konuşan Katz, ateşkesin yalnızca Hizbullah güçlerinin Litani Nehri’nin kuzeyine çekilmesi ve silahsızlandırılması halinde kabul edileceğini belirtti.
İsrail’de yayımlanan Jerusalem Post gazetesinde ‘Nasrallah’ın ölümünden sonra Lübnan ve Orta Doğu için sırada ne var?’ başlığıyla bir analiz yer aldı.
Hizbullah lideri Hasan Nasrallah’ın Beyrut’ta öldürülmesini değerlendiren analizin yazarı, tanıdık bir isim. Türkiye düşmanlığıyla bilinen Seth J. Frantzman, Nasrallah’ın ortadan kaldırılmasının Orta Doğu için önemli bir ‘muhtemel’ dönüm noktası olduğunu yazdı.
İran’ın Orta Doğu’daki vekil sisteminin patladığı yorumunu yapan Frantzman, artık sistemin içindeki havanın boşaltılabileceğini ve söndürülebileceğini savundu. İsrailli yazar, ancak farklı ülkelerdeki vekillerin güçlü olduğunu ve yakın zamanda sahneden çekilmek istemediklerini belirtti.
Mevcut tabloda Tahran ve bölgedeki vekillerinin gücünün azalmasında diğer ülkelerin çıkarları olduğunu dile getiren Seth J. Frantzman, İran’ın son yıllarda bölgedeki bölünmelerden faydalanıp kendisini yeniden konumlandırdığını ileri sürüp “Bu gerçekte ne anlama geliyor?” sorusunu sordu.
Jerusalem Post yazarına göre, Suudi Arabistan ve İran Çin’in ara buluculuğunda ilişkilerini normalleştirmek için anlaştı, bu Pekin yönetiminin iki ülke arasındaki barışı muhafaza etmekle ilgilendiği anlamına geliyor.
“Ek olarak, Türkiye İsrail’in Ankara’ya Tahran’dan daha büyük bir düşman olduğuna inanıyor” diyen Seth J. Frantzman, devamında Türkiye’nin bir NATO üyesi olduğunu belirtip Katar’ı da NATO dışı önemli bir müttefik olarak tanımladı.
Ankara ve Doha’nın Hamas’ı desteklediğini, son haftalarda İsrail’i alenen suçladığını dile getiren analiz, “Bu, ABD’nin bölgedeki kilit müttefikleri Hamas’ı destekliyor demek oluyor. En önemlisi ise, bölgede İran’a dair hiçbir değişiklik görmek istemiyorlar. Bilakis, İran’ın rolünü umursamıyorlar” cümlelerini kurdu.
Yazara göre, Hizbullah’ın zayıflamasından yana olabilecek diğer ülkeler de tartışmaya katılmaya veya hamle yapmaya istekli değil gibi görünüyorlar. Bu ülkelerin Ürdün, Bahreyn, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri olduğunu kaydeden Seth J. Frantzman, atılmayan adımların İsrail’in çoğunlukla bölgede yalnız kalmasına neden olduğu yorumunu yaptı.
İsrail’in yalnızlığının 7 Ekim’de başlayan Gazze Savaşı’ndan bu yana arttığının altını çizen analiz, gelinen noktada Orta Doğu’nun istikrarı önemseyen ülkelerin adım atmasına şiddetle ihtiyaç duyduğunu savundu. Gazze’nin harabeye dönmesinden İran’ı sorumlu tutan Seth J. Frantzman, “Şimdi ülkelerin istikrarın arkasında durmasının tam zamanı, eğer bunu yapmazlarsa Nasrallah’ın ölümü boşa gidecek” dedi.
Lübnan’da Hizbullah’sız bir gelecek inşa etmenin şu an pek mümkün görünmediğini dile getiren analiz, İran’ın zamanın kendi tarafında olduğunu bildiğini belirtip “Tahran, Çin ve Rusya’nın Orta Doğu’daki Batı karşıtı güçlere destek vereceğini düşünüyor. Vekillerinin kayıplarını izlemek zorunda olsa bile, İran’ın yapması gereken tek şey beklemek” ifadesini kullandı.
Al Jazeera’nın tecrübeli muhabiri Zeina Khodr, 18 yıl sonra ilk kez Beyrut’un merkezinin vurulmasını ‘İsrail için kırmızı çizgilerin olmadığı bir noktaya ulaştık’ cümlesiyle değerlendirdi.
Kendisi de Beyrut’ta yaşayan muhabir Khodr, Kola saldırısını konum, hedef ve içerdiği mesajlar açısından kayda değer bulduğunu belirtip İsrail’in çok az kısıtlamayla hareket ettiği yorumunu yaptı.
Zeina Khodr, drone saldırısıyla hedef alınan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin 8 Ekim’den bu yana devam eden sınır çatışmasına hiçbir şekilde karışmadığını hatırlatıyor.
Al Jazeera muhabiri, gelinen noktayı Hizbullah veya onu destekleyen herkesin hedef olduğu, İsrail için hiçbir kırmızı çizginin olmadığı bir yer olarak tanımladı.
Fransa’nın mevcut çatışmanın gidişatını etkileyecek çok fazla nüfuzu olmadığını vurgulayan Zeina Khodr, Lübnan’da Biden yönetiminin Hizbullah’a karşı verilen savaşı desteklediği hissinin olduğunu belirtip İsrail’in daha önce dile getirdiği taleplerin ötesine geçtiğini aktardı.
Al Jazeera muhabirine göre, İsrail artık Hizbullah güçlerinin sınırdan çekilmesini sağlayacak 1701 sayılı BM kararının uygulanmasıyla ilgilenmiyor, daha fazlasını istiyor:
“Bu kararın ikinci bölümünü istiyor. Hizbullah’ın tamamen imha edilmesini istiyor.”
Yaklaşık 2,5 milyon insanın yaşadığı şehir gece yarısı 01.00 sularında patlamayla sarsıldı. Hemen ardından gökyüzünü siyah bir duman bulutu kapladı.
Lübnan’ın başkenti Beyrut’un kalbi bir haftayı dolduran İsrail saldırılarında ilk kez vuruldu. Gazze Şeridi’ndeki vahşeti Lübnan’a taşıyan İsrail işgal ordusu, geride kalan günlerde Hizbullah’ın kalesi Dâhiye semtini hedef aldı.
Ancak Pazar gününü Pazartesiye bağlayan gece yüksek katlı bir bir apartman bloğu, İsrail tarafından bombalandı. Görgü tanıkları, Kola mahallesindeki binanın üst katının vurulduğunu ve bir delikten duman çıktığını aktardı.
Uluslararası haber ajansı AFP, Gazze Şeridi’nde savaşın başladığı 7 Ekim 2023’ten bu yana ilk kez Beyrut’un merkezinde bir mahallenin hedef alındığını hatırlatıyor.
SALDIRININ HEDEFİNDE FHKC VARDI
Lübnanlı bir güvenlik yetkilisi, İsrail’e ait silahlı insansız hava aracından ateşlenen füzenin Kola mahallesindeki yüksek katlı binada bir daireyi vurduğunu söyledi.
İsrail’in hedefinde, Filistin Halk Kurtuluş Cephesi’nin (FHKC) yöneticileri vardı. İngilizce kısaltması PFLP olan FHKC, İsrail saldırısında üç liderinin öldürüldüğünü açıkladı.
AFP muhabirleri, saldırıdan önce Pazar günü boyunca İsrail’e ait insansız hava araçlarının Beyrut semalarında uçtuğu bilgisini verdi.
Bir başka uluslararası haber ajansı AP’nin sabah gün ağarınca servis ettiği fotoğraflarda, saldırıdan birden fazla katın etkilendiği görüldü.
FRANSA DIŞİŞLERİ BAKANI BEYRUT’TAYDI
Saldırıdan birkaç saat önce Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot’un Lübnan Başbakanı Necib Mikati ile Beyrut’ta randevusu vardı. Fransız bakan, İsrail saldırılarının başlamasından bu yana Beyrut’u ziyaret eden en üst düzey diplomat.
HAMAS YÖNETİCİSİ DE ÖLDÜRÜLDÜ
İsrail jetleri ayrıca Hizbullah’ın kalesi Bekaa Vadisi ve Lübnan’ın güneyine de gece boyunca hava saldırıları düzenledi. Bekaa Vadisi’nde beş sivil savunma görevlisi yaşamını yitirdi.
Filistinli grup Hamas, Lübnan’ın güneyindeki Sur şehrinde liderlerinden Fetih Şerif Ebu el Emin ve aile üyelerinin İsrail tarafından öldürüldüğünü açıkladı. Hamas, Emin’in evinin hava saldırısında hedef alındığı bilgisini verdi.
CAN KAYBI 1200’E YAKLAŞTI
Katliamda can kaybı 1200’ye yaklaştı, binlerce yaralı var. Lübnan Sağlık Bakanlığı, Pazar günü 105 kişinin öldüğünü açıkladı.
İsrail hava saldırılarının başladığı 23 Eylül Pazartesi, 1990 yılında biten Lübnan iç savaşından bu yana en ölümcül gün olarak kayıtlara geçti.
Savaşın sıçradığı Lübnan’da halihazırda 1 milyonu aşkın kişi evlerini terk etti ve başka yerlere kaçtı. Birleşmiş Milletler, Lübnan’dan Suriye’ye geçenlerin sayısının 50 bini aştığını söylüyor. İsrail ordusu, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın öldürüldüğü saldırıda, aralarında üst düzey isimlerin de bulunduğu 20 kişinin daha hayatını kaybettiğini iddia etti. Netanyahu “Daha işimiz bitmedi” açıklaması yaptı
