Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Hierapolis, Efes, Bergama, Afrodisyas, Sardes, Sagalassos, Labranda, Milet, Lmyra ve Notion antik kentlerinde gerçekleştirilen arkeolojik kazıların 12 aya yayılacağını açıkladı.
Bakan Ersoy, Denizli’deki Pamukkale’de bulunan Hierapolis Antik Kenti’nde düzenlenen “Geleceğe Miras Hierapolis” projesinin tanıtım toplantısında yaptığı konuşmada, toplantı öncesinde UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Denizli’deki Laodikya Antik Kenti’nde incelemelerde bulunduğunu belirtti.
Laodikya’daki kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan ve 2 yılda restorasyon çalışmaları tamamlanan Traian Anıtsal Çeşmesi’nin ayağa kaldırılmasından duyduğu memnuniyeti dile getiren Ersoy, şöyle konuştu:
“Traian Çeşmesi, apsidal havuzuyla ayağa kaldırılan Anadolu’daki tek örnek olmasının yanında orijinal heykeliyle birlikte ayağa kaldırılan, bu planda ve milattan sonra 113-115 yılları arasında tarihlenen dünyadaki tek örnek. Bu istisnai çalışma Laodikya’nın simgelerinden birine yeniden hayat vermiş olmasının yanında arkeoloji dünyası için de parmakla gösterilecek bir restorasyon uygulaması olmuştur. 2022 yılında da Laodikya Batı Tiyatro yapısı, restorasyon çalışmaları tamamlanarak 1600 yıl sonra kapılarını yeniden etkinliklere açmıştı. Traian Çeşmesi ve heykeliyle de Denizlilerin eşsiz medeniyet mirasından yaklaşık 1910 yıllık bir parçayı bugünün kültür turizm hayatına kazandırmış oluyoruz. Şehrimiz için ciddi bir katma değer oluşturacaktır.”
“SÜRECİ HIZLANDIRMANIN VAKTİ ÇOKTAN GELMİŞTİ”
Türkiye’nin en çok ziyaret edilen ören yeri konumundaki Hierapolis’in 1988’den beri UNESCO Dünya Miras Listesi’nde bulunduğunu hatırlatan Ersoy, Hierapolis’in insanlık tarihi noktasında hem cevapların hem yeni soruların kaynağı olma potansiyelini fazlasıyla taşıdığını kaydetti.
Hierapolis’teki kazıların 1957’de başladığını ifade eden Ersoy, “Bu 66 yıl içerisinde kentin sadece yüzde 3,5’i kazılmış ve ayağa kaldırılmıştır. Bu süreci hızlandırmanın vakti çoktan gelmiştir.” dedi.
Türkiye’de arkeolojik kazıların 12 aya yayılması projelerinin kapsamını genişleteceklerini ve yabancı bilim heyetleri tarafından yürütülen kazı çalışmalarını da 12 aylık kazı projesine dahil edeceklerini duyurduklarını hatırlatan Ersoy, şöyle devam etti:
“Söz konusu kazılarla ilgili koordinasyonu sağlamak üzere Türk bilim insanlarından birer koordinatör kazı başkanı atayacağımızı da belirtmiştik. Halen 144 kazı ile yürütmekte olduğumuz 12 aylık kazı projemize yabancı heyetlerce yapılan 32 kazımızı da dahil ederek arkeolojik kazı çalışmalarımızın hem bütçelerini hem lojistiklerini tarihinde görülmemiş bir şekilde arttırıyoruz. Bu sayede arkeolojik alanlarımızdaki yapıları çok kısa sürelerde ayağa kaldırarak, antik kentlerimize ve bulundukları bölgenin kültür ve turizm potansiyeline katma değer kazandıracağız. Hierapolis başta olmak üzere ilk etapta Efes, Bergama, Afrodisyas, Sardes, Sagalassos, Labranda, Milet, Lmyra ve Notion’da 12 aylık kazı süreçlerimizi başlatıyoruz.”
RESTORASYON ÇALIŞMALARI GERÇEKLEŞTİRİLECEK
Bakan Ersoy, konuşmasında “Geleceğe Miras Hierapolis” projesine ilişkin şu bilgileri paylaştı:
“Öncelikle ana ziyaretçi güzergahı üzerinde bulunan ve Hierapolis’in önemli yapılarından olan katedralde ve kehanet yapısında kazı, temizlik ve restorasyon çalışmaları gerçekleştireceğiz. Erken Doğu Roma Dönemi’ne tarihlenen bu iki yapıyı mevcut bloklarıyla ayağa kaldıracak ve bu alanları 2024’te ziyarete açacağız. Birçok önemli çalışmanın 2025’te tamamlanmış olmasını öngörüyoruz. Bunlardan bir tanesi Doğu Roma Kapısı ve surları ile Plütonyum’un güneyindeki yapıda mevcut olan mimari parçaların belgelendirilmesi ve projelendirilmesidir. Bunu hızlıca tamamlayıp mimari blokları yerlerine yerleştirecek ve 2025 yılında da bu alanları ziyarete açacağız. Aynı şekilde bazilika, kuzey ve güney nekropolleriyle Aziz Philippus Kutsal Alan ulaşım yolunda da kazı, restorasyon ve mevcut bloklarla kısmi ayağa kaldırma işlemlerini gerçekleştireceğiz. Antik Hierapolis tiyatrosu için de Koruma Bölge Kurulu kararıyla onaylanan projelerimiz mevcut. Oturma alanları ile yan duvarları statik açıdan sağlamlaştırılacak ve restorasyon çalışmaları gerçekleştirilecek.”
Başka bir 2025 hedefli projenin de Hierapolis Arkeoloji Müzesi olarak hizmet veren Roma hamamına yönelik hazırlandığını aktaran Ersoy, bu kapsamda planlanan röleve, restitüsyon, restorasyon ve teşhir, tanzim işinin kurul kararı ile onaylandığını, uygulamaya yönelik çalışmaları başlattıklarını dile getirdi.
Hierapolis Arkeoloji Müzesi’nde çevre düzenleme çalışmaları da başlattıklarını ifade eden Ersoy, şunları kaydetti:
“Heykeller için yeni bir teşhir salonu oluşturulacak ve müze bahçesinde de açık alan eser sergileme mekanları tasarlayacağız. Buradaki her bir iş ayrı ayrı titizlikle yürütülürken bir yandan da biz bütüncül çevre düzenleme projesiyle Hierapolis Antik Kenti’ni yeniden planlıyoruz. Antik kentte ziyaretçi karşılama merkezleri ve otopark alanlarını yenileyecek, yeni bir ziyaretçi, yönetim planı yaparak kısa ve uzun tur gezi güzergahları oluşturacağız. Gece müzeciliği kapsamında da anıtsal yapıların ve kent içindeki gezi güzergahının aydınlatma çalışmalarını yıl sonunda tamamlamış olacağız. Bu sayede Hierapolis de Efes Antik Kenti gibi gece etkinliklerine ev sahipliği yapabilecek. Kazıların başladığı 1957 yılından bugüne kadar geçen 66 yıllık süreçte antik kentimizin sadece yüzde 3,5’lik bir kısmında arkeolojik çalışmalar gerçekleştirildi. İfade ettiğim bütün bu projeler, başlayan uygulamalar ve yoğun bir mesaiyle inşallah 2024’te bu oranı yüzde 20’ye, 2025’te ise yüzde 45’e çıkarmış olacağız. Bu iki yıllık süreç için başlangıç olarak 1 milyar liralık bütçe öngördük.”
Ersoy, ilki Efes’te açılan dijital deneyim müzesi konseptinin bir örneğinin de burada yapılacağın belirterek, “Projelendirme çalışmalarımızı tamamladık. En kısa zamanda uygulamasını yaparak Hierapolis’e yeni bir istisna, cazibe unsuru kazandırmış olacağız.” ifadelerini kullandı.
