Türkiye Deprem Tehlike Haritası’na deprem fay zonları üzerinde yer alan iller arasında Hakkari de var. Yüksekova yerleşimi ve çevresi, Türkiye’nin büyük deprem üretebilecek önemli sismik boşluklarından birisi olarak kabul edilen Yüksekova-Şemdinli fay zonu içerisinde yer alıyor. Yüksekova-Şemdinli fay zonu, Başkale fayı, Bitlis-Zagros bindirme kuşağı ve Salmas (İran) fay zonunun yakınlarında yer alıyor.
TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası’nın, “Hakkâri’nin Depremselliği” konulu 4 Mayıs 2021 tarihli raporuna göre, Hakkâri kent merkezi ile birlikte Şemdinli ilçe merkezi ve Hakkâri’ye bağlı 45 belde veya köy doğrudan fay zonu üstüne oturuyor. Rapor, aynı zamanda, Hakkâri kent merkezi ile birlikte çok sayıda köy yerleşim alanının tarihsel dönemde çok büyük depremlerle yüz yüze kaldığı gerçeğini de hatırlatıyor.
Uzmanlar, Hakkâri’de 7 üzeri deprem bekliyor. Uzmanlar ayrıca, Hakkâri’de konut kat sayısının dördü geçmemesi gerektiğini ifade ederek, şehir merkezinde dokuz katlı binaların inşa edildiğine ve bunların birçoğunun imar affı kapsamında ruhsatlandırıldığına dikkat çekiyorlar.
Duvar’dan Evrim Deniz’in haberine göre; TMMOB Hakkâri İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Evin Gezer, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası’nın 2021’de Hakkâri’nin depremselliği üzerine yayımladığı raporun özelde Hakkari için hazırlandığını belirterek raporun tüm deprem bölgeleri için altlık olacak nitelikte olduğunu söyledi.
Gezer, şöyle konuştu:
“Bu rapor bizlere mikro bölgeleme çalışmalarının ivedilikle başlaması gerektiğini gösteriyor. Bunun, daha önce kent ölçeğinde yapılmış uluslararası uygulama örnekleri baz alınarak yapılması gerekiyor. Daha önce yapılmış olan mikro bölgeleme çalışmaları var fakat Hakkâri’de henüz böyle bir çalışmanın olduğunu gösteren herhangi bir çalışma yok. Bunların gözden geçirilmesi ve gerekli yerlerin revize edilmesi gerekiyor. Bu çalışmalar kapsamında diri fayların yerinin yerleşime uygunluk açısından hassas olarak uluslararası ölçütlere göre belirlenmesi, deprem üretme potansiyellerinin etüdü için üzerlerinde paleosismoloji çalışmalarının yapılması, paleosismoloji çalışması yapılan alanlarda ise herhangi bir tartışmaya sebebiyet vermemek adına düzenlenen raporların mümkünse bir heyetin incelemesine tabi tutulması gerekmektedir.”
“21.yüzyılda bir kentin tek bir köprüyle başka kentlere bağlanması çağdışı”
21. yüzyılda bir kentin tek bir köprüyle başka kentlere bağlanmasının çağdışı olduğunu vurgulayan Gezer, şöyle devam etti:
“Hakkâri’nin en büyük riski kente giriş çıkışların yapılabildiği tek yolun yaklaşık 40 yıl önce yapılan bir köprüyle sağlanması. Yaşanacak bir doğal afette insanların kaçabileceği o yolun işlevselliğini tamamen yitireceği aşikardır. Yolun bağlantı noktası olan Depin Köprüsü’nün yıkılması söz konusu olursa, Hakkari’de yaşayan insanlar kaderine terk edilecektir. Köprü konum itibariyle kentin aşağısında olduğundan, doğal bir afette gidilmesi gereken en son nokta olarak görülebilir. Bunun yanında 1. derece deprem bölgelerinde konut kat sayısı dördü geçmezken, şehir merkezinde dokuz katlı binaların bulunduğu ve bunların birçoğunun imar affı kapsamında ruhsatlandırıldığı bilinmektedir. Heyelan bölgesi olarak kabul edilen birçok alanın imara açılması, yapı stoğunun belirlenmemesi ve herhangi bir doğal afet durumunda eğitimli personelin yetersizliği olabilecek bir doğal afette Hakkari’nin karşı karşıya olduğu riskleri göstermektedir.”
“Hakkâri Valiliği, TMMOB’un raporunu hedef gösterdi”
Gezer, 2021’de Karayolları’nın, Berçelan Yaylası’ndan geçecek “Alternatif Yol” projesine başladığını fakat 2022 yılında ön etüt çalışmasını bitirdikten sonra devamını getirmediğini belirtti. “Yapılacak ve alınacak ilk önlem, bu projenin bir an önce devam etmesi ve ivedilikle bitirilmesidir” diyen Gezer, şunları söyledi: “Buna dair TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası’nın hazırladığı raporu 2021’de üst yazı olarak tüm kurumlara gönderdik. Fakat herhangi bir geri dönüş alınmadı. Yine Maraş depreminden sonra uzmanların yaptığı uyarıları dikkate alarak Hakkâri’de bulunan 34 STK olarak ‘Hakkâri’nin Depremselliği ve Acil Eylem Planı’ başlıklı bir toplantı gerçekleştirdik ve toplantı sonuç bildirgesini Hakkâri Valiliği ve AFAD’a üst yazı olarak gönderdik. Yazılarımızın cevapsız kalması sonucu toplantı ve görüşme taleplerimize de olumlu ya da olumsuz herhangi bir cevap alamadık. Ve yaptığımız toplantıyı ve açıkladığımız toplantı sonuç bildirgesini Hakkâri Valiliği ‘Hakkâri halkını endişeye sürükleyen bazı kesimler’ diye suçlayıcı bir dille haberlerde hedef gösterdi. Haberin devamında da 34 STK olarak toplanıp ortaya koyduğumuz sonuç bildirgemizden alıntılar vardı.”
