Karadeniz’de balık av sezonu devam ederken, bölge ekonomisi ve deniz ekosistemi açısından kritik öneme sahip hamsi stoklarında ciddi bir düşüş yaşanıyor. Türkiye’nin en çok avlanan balık türlerinden biri olan hamsi, sofraların vazgeçilmezi olmasının yanı sıra Karadeniz ekosistemi için de hayati öneme sahip. Ancak son yıllarda av miktarındaki dramatik azalma, hem balıkçılar hem de çevreciler için alarm zilleri çaldırıyor.
Av Miktarı Büyük Ölçüde Düştü
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023-2024 av sezonunda 270 bin ton olan hamsi avı, 2024-2025 sezonunda yaklaşık 150 bin ton seviyelerine geriledi. Bu düşüş, Karadeniz’de ekosistem dengesi ve balıkçılık ekonomisi açısından ciddi bir gerileme olarak yorumlanıyor. Karadeniz’in su sıcaklıklarındaki değişimler, hamsinin göç ve üreme döngülerini olumsuz etkilerken, kıyı ekosistemlerindeki değişim, plankton yoğunluğundaki azalma ve çevresel baskılar da balığın yaşamını tehdit ediyor.
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Sürmene Deniz Bilimleri Fakültesi Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği Bölüm Başkan Yardımcısı Dr. Öğretim Üyesi Ahmet Şahin, hamsi stoklarındaki azalmaya dikkat çekerek, “Her yıl av sezonu başladığında hamsi bol olacak diye başlarız, ancak sonrasında stokların azaldığını görürüz. Geçen yıl başlayan kota uygulaması bu yıl da devam ediyor. Bakalım bu sezon kota ne kadar olacak, av sezonu bittiğinde bunun etkilerini değerlendireceğiz” dedi.
Aşırı Avcılık Büyük Tehdit
Şahin, hamsi avcılığındaki düşüşün temel nedenlerinden birinin aşırı avcılık olduğunu vurguladı. “Son 20 yılda avcılık hep aşağıya gitti. TÜİK verilerinde de bu görülüyor. 2023-2024 av sezonunda 270 bin ton olan hamsi avı, 2024-2025 sezonunda 150 bin tonlara düştü. Verilen 400 bin ton kota içerisinde halk tüketimi için 90 bin ton, geri kalan 65 bin ton ise balık unu ve yağ fabrikalarına gitti. Bu durum, henüz üreme şansı bulamamış küçük hamsilerin avlanmasına yol açıyor. Eğer bu şekilde devam ederse, durum daha da kötü olacak. Bakanlığın sert önlemler alması, hatta gerekirse av sezonunu tamamen kapatması gerekebilir” diye konuştu.
Hamsiye Zarar Veren Faktörler
Karadeniz’de hamsiyi tehdit eden istilacı türlerin bulunmadığını belirten Şahin, stok azalmasında asıl sorunun aşırı avcılık ve kıyısal kirlilik olduğunu söyledi: “Şu anda hamsiyi etkileyen en önemli unsur aşırı av çabamız. Ayrıca kıyısal alanlardaki kirlilik de stokların azalmasına neden oluyor. Eskiden 300-350 bin ton civarında olan stoklar, bugün 150 bin tona kadar düşmüş durumda. Avlanan balıkların boylarının küçülmesi de bu durumu doğruluyor. Bu ciddi bir tehlike ve acilen önlem alınması gerekiyor.”
Gelecek Sezon İçin Beklentiler
Balıkçılar ve uzmanlar, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın belirleyeceği kota uygulamalarının, hamsi stoklarının korunması açısından kritik önem taşıdığını belirtiyor. Uzmanlar, yanlış avlanma tercihlerinin ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesinin, Karadeniz’de hamsinin geleceğini tehlikeye attığını vurguluyor.
Karadeniz’in ekosistemi ve bölge balıkçılığı için kritik öneme sahip olan hamsi, önümüzdeki yıllarda da sürdürülebilir şekilde avlanabilmesi için düzenlemeler ve sıkı denetimler gerektiriyor. Eğer önlem alınmazsa, hem ekonomiye hem de ekosisteme zarar vermeye devam edecek.
