Rusya’nın şubat ayında Ukrayna işgaliyle duran deniz ticaret yolu, İstanbul’da BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Ukrayna ile Rusya heyetlerinin imzaladığı anlaşmayla yeniden açıldı. Anlaşmanın kontrol merkezi İstanbul olacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan imza töreninde, “Gemi trafiği ile Karadeniz’den dünyanın birçok bölgesine nefes borusu açmış olacağız” dedi.
İSTANBUL Dolmabahçe’deki Cumhurbaşkanlığı Çalışma Ofisi dün tarihi bir ana daha tanıklık etti. Ukrayna’daki savaşın başlamasıyla duran Karadeniz’den gıda ihracatının kilidi yeniden açıldı. Anlaşmanın imzalandığı salona Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, BM Genel Sekreteri António Guterres ile Rusya ve Ukrayna’dan heyetler birlikte geldi. Anlaşmayı Rusya adına Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna adına Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov imzaladı. Anlaşmaya göre, Ukrayna’nın 3 limanından kalkacak tahıl gemileri kılavuz gemilerle mayınlı sahaları geçip ihracat yapılacak ülkeye gidecek. Anlaşmanın kontrol merkezi İstanbul olacak.
ERDOĞAN’IN ISRARLI ÇABALARIYLA OLDU
İlk sözü BM Genel Sekreteri Guterres aldı. Erdoğan’a Türkçe “Teşekkür ederim” diyen Guterres şöyle konuştu: “Bugün Karadeniz’de bir ışık var, umut ışığı, rahatlama ışığı. Sizin arabulucuğunuz olmazsa olmaz bir görev gördü. Sayın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ısrarlı çabaları sayesinde oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’a çok teşekkür ederim. Türkiye’nin burada kritik bir rolü var. Bu dünyanın yararına, kıtlık eşiğinde yaşayan halklar için çözüm getirecek anlaşmadır. Bu girişim hatırı sayılır oranda gıda ticareti yapılmasını sağlayacak. Gıda ürünlerinin küresel pazarlara ulaştırılması için fiyatları düşürecek.
TÜRKİYE HÜKÜMETİNE GÜVENİYORUZ
Bu anlaşma kolay sağlanmadı. Ciddi çabalar sayesinde, tüm tarafların uzun mesai sayesinde bu sonuca vardık. Buradaki kararlılık hiç olmadığı kadar önemli. Türkiye hükümetine güveniyoruz. Hükümet kritik rolünü sürdürmeli. Ortak bir koordinasyon merkezinin açılışını duyuracağız.”
ERDOĞAN: HAKLI BİR GURUR YAŞIYORUZ
BM Genel Sekreteri Guterres’in ardından sözü alan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan özetle şöyle konuştu:
“Tüm dünyayı uzun süreli meşgul eden küresel gıda krizinin çözümünde büyük rol oynayacak bir girişime vesile olmanın haklı gururunu yaşıyoruz. Bugün üzerinde mutabakata varılan metinle Afrika’dan Ortadoğu’ya, Amerika’dan Asya’ya tüm dünyada milyarlarca insanın bekleyen açlık tehlikesinin önünün alınmasına hep birlikte katkı sağlayacağız. Bu adımla, yaşanan sıcak hava dalgası ve kuraklığın sebep olacağı muhtemel ilave fiyat artışlarının önüne geçilecektir.
PUTİN VE ZELENSKİ’YE TEŞEKKÜR
Yine küresel bir sorun haline gelen gıda enflasyonunun kontrolüne de yardımcı oluyoruz. Elbette bu noktaya bir anda gelmedik. Ukrayna depolarında bekleyen tahılın Karadeniz üzerinden ihracı için Ukrayna ve Rusya makamları ile Birleşmiş Milletler yetkilileriyle yoğun ve meşakkatli bir süreç yürüttük. Rus ve Ukraynalı mevkidaşlarımızla bu süreçte devamlı temas halinde olduk. Her iki ülkenin bu hassas süreçle ilgili beklenti ve endişelerinin giderilmesi için kapsamlı istişareler gerçekleştirdik. Dışişleri ve Milli Savunma Bakanlarım yoğun çaba sarf ettiler. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Sayın Guterres’in ve ekibinin de ilk taslağını hazırladıkları plana verdikleri katkılar takdire şayandır. Bu vesileyle sayın Putin ve Sayın Zelenski’ye sergiledikleri liderlik dolayısıyla teşekkür ediyorum.
ÇATIŞMALARIN DA BİTMESİNİ DİLİYORUZ
Bundan yaklaşık 4 ay önce yine İstanbul’da Ukrayna ve Rusya arasında ev sahipliğimizde yapılan müzakerelerde mesafe kat etmiş, savaşın sona ereceğine dair ümitleri yeşertmiştik. Maalesef o toplantı sonrasında meydana gelen gelişmeler çatışmaları körükledi. Başından beri bu savaşın kazananı olmayacağını sadece tarafların değil, tüm dünyanın kayba uğrayacağını ifade ediyoruz. Yaklaşık 5 aydır aralıksız devam eden çatışmalar ve bunun küresel etkileri ne yazık ki bu öngörümüzü doğruluyor. Silahların susması uzadıkça ekonomik maliyetlerin yanı sıra insani kayıplar da artıyor. Ancak bu gidişatın mukadder olmadığına da inanıyoruz. Masumların hayatına mal olan bu çatışmaların bir an önce sona ermesini arzu ediyoruz.
DENETİMİ İSTANBUL’DAN
Önümüzdeki günlerde Karadeniz’den dünyanın birçok ülkesine yeni bir nefes borusu açmış olacağız. Gemilerin çıkışından güvenli şekilde intikale, varacağı limana ulaşmasına kadar tüm süreçlerde mutabakat tesis edildi. Planın icrası ve denetimi İstanbul’da kurulacak Müşterek Koordinasyon Merkezi tarafından gerçekleştirilecek. Planın başarıyla uygulanmasında uluslararası toplumun desteği de büyük önem taşıyor.
YENİ BİR DÖNÜM NOKTASI OLMASI
Adil bir barışın kaybedeninin olmayacağı hepimizin malumudur. Bugün Rusya ve Ukrayna tarafıyla İstanbul’da atmakta olduğumuz bu müşterek adımın barışa yönelik umutları canlandıracak yeni bir dönüm noktası olmasını canı gönülden diliyorum. Arazideki gelişmeler ne yönde seyrederse seyretsin savaş nihayetinde müzakere masasında sonlanacaktır. Tesis ettiğimiz bu dostane ve barışçıl atmosferin savaşın sonlandırılmasına yönelik adımlara tahvil edilmesi tüm insanlığın yararınadır. Rabb’im yar ve yardımcımız olsun diyorum. Bu düşüncelerle sözlerime son verirken hepinize ama hepinize gayretleriniz sebebiyle tekrar teşekkür ediyorum.”
DIŞ TEPKİLER: TÜRKİYE’Yİ ALKIŞLIYORUZ
ABD: Savunma Bakanlığı Sözcüsü John Kirby, anlaşmanın ‘Rusya’nın uymasını sağlayacak şekilde sağlam yapılandırılmış’ olduğunu söyledi. Kirby, “Dünyanın savunmasız insanlarının yetersiz beslenmeye maruz kalmasını önlemek için bugün yapılan düzenlemenin hızla başlatılmasını bekliyoruz” dedi.
İNGİLTERE: Dışişleri Bakanı Liz Truss, “Türkiye’yi ve BM Genel Sekreteri’ni anlaşmaya aracılık etme çabalarından dolayı alkışlıyoruz” dedi.
AVRUPA BİRLİĞİ (AB): Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in ofisinden yapılan açıklamada, “Türkiye’yi bu anlaşmaya aracılık etme ve uygulanmasını desteklemedeki önemli rolünden dolayı takdir ediyoruz” denildi.
BAHÇELİ’DEN ERDOĞAN’A TEBRİK TELEFONU
CUMHURBAŞKANI Tayyip Erdoğan dün, Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde gerçekleştirilen Tahıl Sevkiyatı Anlaşması imza törenin ardından Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile telefonda görüştü. MHP Genel Başkanı Bahçeli, görüşmede Tahıl Koridoru anlaşmasının imzalanmasındaki başarı dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı tebrik etti.
