Türkiye edebiyat dünyası, uzun süredir tartışma konusu olan intihal iddialarına bir kez daha sahne oldu. Liberal cenahın sevdiği isimlerden biri olan Elif Şafak, ulusalcı kesimin önde gelen yazarlarından Mine Kırıkkanat tarafından kitabında intihal yapmakla suçlanıyordu. Yargı, yıllardır süren davada nihai kararını verdi.
21 Yıllık Mücadeleye Son Nokta
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi, 2002 yılında yayımlanan Elif Şafak’ın “Bit Palas” romanının, 1990 yılında yayımlanan Mine Kırıkkanat eseri **“Sinek Sarayı”**ndan yaptığı intihalin “esinlemenin ötesinde” olduğunu tespit etti. Mahkeme, olay örgüsü, karakterler ve kurgu benzerliklerinin bilirkişi raporuyla sabit olduğunu belirtti ve İstinaf talebini reddederek, maddi ve manevi tazminat ödenmesine hükmetti.
Bu karar, edebiyat dünyasında yıllardır süregelen tartışmaların ardından davacı Kırıkkanat için hukuki anlamda zafer niteliği taşıyor.
Kırıkkanat Kararı Böyle Karşıladı
Kararın ardından sosyal medyadan bir açıklama yapan Mine Kırıkkanat, şunları söyledi:
“Emeğin, fikrî mülkiyetin ve telif hakkının korunmasına katkı sağlayan bu karar nedeniyle mutluyum. Bu sonucu, haklarını savunan tüm yazarlar adına da önemli görüyorum. Yıllar önce kaleme aldığım Sinek Sarayı’nın gölgesini taşıyan satırların artık resmen intihal olarak tespit edildiği bugün ilan edilmiş oldu. Emeğin hakkı er geç yerini buluyor.”
Kırıkkanat’ın açıklaması, hem kişisel zaferini hem de edebiyat dünyasında telif haklarının önemine vurgu yapıyor.
Edebiyat Dünyası ve Yayıncılar Bölündü
Dava sürecinde hem yayıncılar hem de yazarlar farklı cephelere ayrılmıştı. Elif Şafak’ın yayıncısı Doğan Kitap, intihal iddialarını “iddia sahiplerini kınayarak” yanıtladı. Şafak ise süreci “kişisel takıntı ve art niyet üzerine kurulmuş bir dava” olarak nitelendirdi.
Bununla birlikte, Türkiye’nin önde gelen 130 yazarı, Şafak için bir bildiri yayınlayarak sosyal medyada yürütülen kampanyayı eleştirdi ve linç girişimlerine karşı çıktı:
“Bazı çevreler sosyal medyada Elif Şafak‘ı hedef alan bir linç kampanyası başlattı. Paylaşımların içeriği ve üslubu, dertlerinin edebiyat olmadığını düşündürüyor. Bizler, edebiyatçılar olarak, bu linç kampanyasını hayret ve endişe ile izliyoruz.”
Bu süreç, sadece mahkeme kararıyla değil, aynı zamanda edebiyat lobilerini de karşı karşıya getirmişti.
Elif Şafak’ın Daha Önceki İntihal İddiaları
Elif Şafak, kariyeri boyunca birkaç kez benzer suçlamalarla gündeme geldi. Bunlardan bazıları şöyle:
“Ustam ve Ben”: Kitabın yayınlanmadan önce, yazar Jose Saramago’nun “Filin Yolculuğu” kitabından ilham aldığı iddia edilmişti.
“İskender”: Roman, Fırat’tan Londra’ya uzanan bir yolculuk hikayesini işlerken, Zadie Smith’in “İnci Gibi Dişler” romanındaki göç hikayeleri ile benzerlik taşıdığı öne sürülmüştü.
“Aşk” (2009): Elif Şafak’ın en çok okunan romanlarından biri olan eser, yazar Sinan Yağmur’un “Aşkın Gözyaşları” kitabından intihal yaptığı iddialarına maruz kalmıştı.
Bu örnekler, Şafak’ın eserlerinin kamuoyunda tartışmalara konu olmasını sağladı ve her defasında yazar, iddiaları reddetti.
Edebiyat Dünyasında Telif Hakları Tartışması
Kırıkkanat davası, Türkiye’de edebiyat dünyasında fikrî mülkiyet haklarının önemini yeniden gündeme getirdi. Mahkemenin kararında, yaratıcı eserlerin korunması, benzerlik ile intihal arasındaki ince çizginin hukuki çerçevede değerlendirilmesi vurgulandı.
Edebiyat çevreleri, bu kararın yazarlar ve yayıncılar için emsal teşkil edebileceğini belirtiyor. Telif haklarının korunması ve esinlenme ile intihal arasındaki farkın net şekilde ortaya konması, yaratıcı üretimin değerini savunan birçok yazar için moral kaynağı olarak değerlendiriliyor.
