ABD, İran’ın balistik füze ve insansız hava aracı (İHA) üretim kapasitesini sınırlamak amacıyla yeni bir yaptırım kararı aldı. ABD Hazine Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, İran’ın silah üretiminde mali, maddi ve teknolojik destek sağladığı tespit edilen 32 kişi ve kuruluş yaptırım listesine alındı. Bu yaptırımlar kapsamında yer alan ülkeler arasında Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri, Çin, Hong Kong, Hindistan, Almanya ve Ukrayna da bulunuyor.
YAPTIRIMLARIN NEDENİ VE KAPSAMI
Hazine Bakanlığı açıklamasında, yaptırımların söz konusu kişi ve kuruluşların ABD ve müttefiklerinin Orta Doğu’daki faaliyetlerine ve Kızıldeniz’deki deniz ticaretine risk oluşturduğu gerekçesiyle uygulandığı belirtildi. Ayrıca, İran’ın geçtiğimiz Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük çatışmanın ardından nükleer kapasitesini yeniden tesis etmeye çalıştığı, bu nedenle roket yakıtı ve kritik bileşenlerin temininin önüne geçilmesi gerektiği ifade edildi.
Yaptırım kapsamındaki kişi ve kuruluşların ABD’de veya ABD vatandaşlarının mülkiyetinde bulunan tüm mal varlıkları dondurulacak ve bunlarla ilgili işlemler OFAC’a (ABD Dış Mali Varlıklar Kontrol Ofisi) bildirilecek. Ayrıca, yaptırımdan etkilenen kişilerin yüzde 50 veya daha fazla hissesine sahip olduğu tüm kuruluşlar da yaptırımlara tabi olacak. Yabancı mali kurumların, yaptırım kapsamındaki kişi ve kuruluşlarla işlem gerçekleştirmesi halinde ikincil yaptırımlarla karşı karşıya kalabilecekleri vurgulandı.
ABD YETKİLİLERİNDEN AÇIKLAMALAR
ABD Hazine Bakanlığı Terörizm ve Finansal İstihbarat Müsteşarı John K. Hurley, İran’ın nükleer ve konvansiyonel silah programları için bileşen üretmek, kara para aklamak ve terörist vekilleri desteklemek için dünya çapında mali sistemleri istismar ettiğini belirtti. Hurley, ABD Başkanı Donald Trump’ın talimatı doğrultusunda İran’ın nükleer tehdidine karşı tam baskı uygulandığını, uluslararası toplumdan ise Birleşmiş Milletler’in (BM) ‘snapback’ mekanizması kapsamında yaptırımların etkin şekilde uygulanmasının beklendiğini söyledi.
BM KARARLARI VE İRAN’A UYGULANAN YAPTIRIMLAR
ABD Hazine Bakanlığı açıklamasında, BM’nin 27 Eylül 2025 tarihli kararına da atıfta bulunuldu. BM, İran’ın uluslararası taahhütlerini yerine getirmediği gerekçesiyle bir dizi yaptırım kararı almıştı. Bu kararlar arasında İranlı şahıslara seyahat yasağı, belirli kişi ve kuruluşların mal varlıklarının dondurulması ve İran’ın nükleer programında kullanılabilecek her türlü malzemenin tedarikinin yasaklanması bulunuyor. ABD’nin yeni yaptırımları ise bu kararların desteklenmesi ve İran’a yönelik ikinci tur nükleer silahsızlanma yaptırımlarını temsil ediyor.
İRAN’IN GLOBAL FİNANS SİSTEMİNDEKİ ETKİLERİ
Hurley, İran’ın küresel finans sistemlerini istismar ederek nükleer ve konvansiyonel silah programlarını finanse etmeye çalıştığını, ABD’nin ise bu faaliyetlerin önüne geçmek için tüm imkanlarını kullandığını belirtti. Bu kapsamda, yaptırımların İran’ın uluslararası finansal sistemlere erişimini sınırlamayı ve silah üretim kapasitesini engellemeyi hedeflediği vurgulandı.
SONUÇ
ABD, İran’ın balistik füze ve İHA üretiminde destek sağladığı tespit edilen kişi ve kuruluşlara yönelik yaptırımlar ile hem bölgesel hem de küresel güvenliği koruma hedefini sürdürürken, BM kararları ile uyumlu şekilde uluslararası baskıyı artırmayı amaçlıyor. Bu kapsamda, Türkiye dahil 8 ülkeden 32 kişi ve kuruluş doğrudan yaptırım listesine alınarak İran’a mali ve teknolojik desteğin önüne geçilmesi hedefleniyor.
