Türkiye’de hava kirliliği, hem halk sağlığı hem de ekonomi açısından ciddi tehdit oluşturuyor. Temiz Hava Hakkı Platformu tarafından hazırlanan rapora göre, 2024 yılında hava kirliliği kaynaklı olarak 62 bin kişi yaşamını yitirdi. Uzmanlar, hava kirliliğinin önlenmesi halinde yılda 60 bin hayatın kurtarılabileceğini belirtiyor.
Hava Kirliliğinin Nedenleri ve Ekonomik Bedeli
Raporda, hava kirliliğinin başlıca nedenleri arasında durgun rüzgar, ısınma kaynaklı yakıt kullanımı ve araç egzozları yer alıyor. Türkiye ekonomisine yıllık maliyeti ise yaklaşık 138 milyar dolar olarak hesaplandı. Temiz Hava Hakkı Platformu Koordinatörü Deniz Gümüşel, kentleşmenin planlı ve kontrollü şekilde ilerlemesinin, hava kalitesinin iyileştirilmesi ve ekonomik kayıpların azaltılması açısından kritik öneme sahip olduğunu vurguladı.
Havası En Kirli Üç Şehir: Iğdır, Erzincan ve Kütahya
Rapora göre Türkiye’de havası en kirli şehirler Iğdır, Erzincan ve Kütahya olarak belirlendi. İstanbul ve Ankara’da ise hava kalitesi hassas düzeyde seyrediyor. Uzmanlar, özellikle solunum yoluyla akciğerlere ulaşan ve damar sistemine geçebilen PM2,5 partikül maddesi için yasal sınır değerlerinin belirlenmesini talep ediyor.
Sağlık Açısından Kritik Riskler
Çevre İçin Hekimler Derneği THHP Temsilcisi Prof. Dr. Çiğdem Çağlayan, PM2,5 partikül maddesinin akciğerlerin en uç noktalarına kadar ulaşabildiğini ve buradan damar sistemine geçerek ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını ifade etti. Her yıl yaklaşık 7,8 milyon erken ölüme neden olan hava kirliliğinin, Dünya Sağlık Örgütü standartlarına çekilmesi durumunda Türkiye’de yılda en az 60 bin kişinin hayatının kurtarılabileceği belirtildi.
Uzmanlardan Uyarılar ve Öneriler
Uzmanlar, hava kirliliğiyle mücadelede acil önlemler alınması gerektiğini belirtiyor. Özellikle sanayi tesislerinin emisyon denetimlerinin artırılması, toplu taşımanın teşvik edilmesi, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması ve şehirlerde yeşil alanların artırılması gerektiği vurgulanıyor.
Temiz Hava Hakkı Platformu, Türkiye’de hava kirliliğinin hem sağlık hem de ekonomik açıdan kritik bir sorun olduğuna dikkat çekerek, kamu kurumlarını ve vatandaşları bu konuda daha duyarlı olmaya çağırdı.
Hava kirliliğiyle mücadele, sadece çevreyi korumak değil, aynı zamanda insan hayatını kurtarmak anlamına geliyor. Türkiye’nin havası temiz şehirler arasında yer alabilmesi için acil ve kararlı adımların atılması gerekiyor.
