DİSK-AR, TÜİK’in bugün yayınladığı 2023 yılına gelir dağılımı istatistiklerinin ardından 2022 yılındaki gelir grupları, işteki durum ve cinsiyete göre gelir eşitsizliğine ilişkin rapor açıkladı. Türkiye’nin gelir eşitsizliğinde AB ülkeleri arasında birinci olduğuna dikkat çekildi.
Türkiye’de gelir dağılımına ilişkin bir araştırma yayınlayan DİSK-AR, Türkiye’de gelir eşitsizliğinin derinleştiğini açıkladı.
DİSK-AR araştırmasında, “Türkiye’nin AB ülkeleri içinde gelir eşitsizliğinin en fazla olduğu ülke olduğunu belirten DİSK-AR araştırması’da En zengin yüzde 5’lik grubun ortalama geliri en yoksul yüzde 5’inkinin 31 katı düzeyinde. Son 10 yılda P95/P5 oranı, 11 puan artarak 19,7’den 30,8’e çıktı. İşveren gelirleri tüm gelirlerden daha fazla artıyor. Kadınların ortalama geliri ortalama gelirin yüzde 21 altında” gibi başlıklara yer verdi.
DİSK-AR’ın açıklaması şu şekilde:
“TÜİK tarafından 29 Ocak 2024 tarihinde yayımlanan Gelir Dağılımı İstatistikleri (2023) Türkiye’de hem toplumsal sınıflar arasında hem cinsiyete göre eşitsizliğin artış eğiliminin sürdürdüğünü gösteriyor. DİSK-AR tarafından hazırlanan bu araştırma bülteninde 2022 yılında gelir gruplarına, işteki duruma ve cinsiyete göre gelir eşitsizliği inceleniyor.
2005 yılında en zengin yüzde 5 toplam gelirin yüzde 25’ine 2022 yılında bu oran yüzde 30,8 oldu, buna karşın en yoksul yüzde 5’in aldığı pay değişmedi. 2005 yılında 25 kat olan P95/P5 oranı 2022 yılında 5,8 puan artarak 30,8 kat oldu. Böylece P95/P5 oranı 2005 yılından beri en yüksek düzeyine yükseldi.
Türkiye’de Gini katsayısı artıyor. Gini katsayısı son bir yılda 0,415’ten 0,433’e yükseldi ve 2008’deki seviyesini aştı. 2005 yılında 0,428 olan Gini katsayısı 2008’de 0,415 olarak gerçekleşti ve 2019 yılında 0,410’a kadar yükseldi. 2022 yılında Gini katsayısı 0,433 olarak gerçekleşti. Böylece Türkiye gelir eşitsizliğinde Avrupa birincisi oldu.
Türkiye’de hanehalkı fertlerinin esas işteki durumlarına göre gelirlerine bakıldığında işveren gelirlerinin çok daha hızlı arttığı görülmektedir. 2005 ve 2022 arası dönemde hanehalkı fertlerinin esas işlerinden elde ettiği gelir 8.754 TL’den 116.297 TL’ye yükseldi. Böylece ortalama hanehalkı fert geliri yüzde 821,4 oranında arttı. Bun karşılık işveren gelirleri yüzde 1.220 arttı.
Ortalama hanehalkı fert gelirlerine cinsiyete göre bakıldığında kadınlar ve erkeklerin arasında ciddi farklar olduğu görülmektedir. 2005 yılında kadınların ortalama hanehalkı fert geliri ortalama fert gelirinden yüzde 26,3 daha azdı, erkeklerinki ise yüzde 6,2 daha fazlaydı. 2022 yılına gelindiğinde erkeklerin ortalama fert geliri toplam ortalama gelirin yüzde 8’i üzerindeyken kadınlarınki halen ortalamanın yüzde 21,2 altındadır.”
